Giriş
Türkiye’de sağlık hizmetleri, Anayasa’nın 56. maddesi uyarınca devletin temel görevleri arasındadır. Ancak, bazı durumlarda hastalar, özellikle de kanser tedavisi görenler, SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) tarafından karşılanmayan ilaçlar veya tedaviler nedeniyle maddi zorluklarla karşılaşabilmektedir. Bu durumda, hastaların veya yakınlarının devlet aleyhine idari dava açma hakkı bulunmaktadır. Bu makalede, kanser ilacı parası için idari dava süreci, hukuki dayanaklar ve başvuru yöntemleri ele alınacaktır.
I. Hukuki Dayanaklar
a) Anayasal ve Yasal Haklar
- Anayasa Madde 56: “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Devlet, sağlık hizmetlerini planlayıp halka sunmakla yükümlüdür.”
- Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (SGK Kanunu): SGK, belirli şartlarda kanser ilaçlarını karşılamakla yükümlüdür.
- – İdari Yargılama Usulü Kanunu (İYUK):İdari işlemlere karşı dava açma sürecini düzenler.
II. SGK’nın İlaç Geri Ödeme Kriterleri
SGK, bazı kanser ilaçlarını “özel izinli ilaç” kapsamında değerlendirir. Eğer bir ilaç:
– SGK geri ödeme listesinde yoksa veya
– “Endikasyon dışı” kullanım söz konusuysa (ilaç, onaylanmış kullanım amacı dışında reçete edilmişse), hastalar ilacın bedelini kendileri ödemek zorunda kalabilir. Ancak, bu durumda idari başvuru ve dava yolu açıktır.
III. İdari Dava Öncesi Başvuru Süreci
Dava açmadan önce, idari başvuru yapılması zorunludur (İYUK Madde 7). Süreç şu şekilde işler:
1. Endikasyon dışı ilaç kullanım başvurusu
2. SGK’ya Yazılı Başvuru: İlacın geri ödenmesi için SGK’ya resmi başvuru yapılır.
3. Ret Cevabı Alınırsa: SGK’ya karşı ihtiyati tedbir talepli idari dava açılması
IV. İdari Dava Açma Süreci
a) Sosyal Güvenlik Kurumu’na Karşı İlaç Masraflarının Karşılanması Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) nezdinde ilaç masraflarının karşılanmaması nedeniyle açılacak davalarda görevli mahkeme, davacının tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna göre değişiklik arz etmektedir.
- Genel Sağlık Sigortası(SGK) ve Bağ-Kur Kapsamındaki Bireyler İçin:
4/1-a ve 4/1-b kapsamında kayıtlı bulunan sigortalıların ilaç bedellerinin ödenmemesi nedeniyle SGK aleyhine açacakları davalarda görevli yargı mercii iş mahkemeleridir. Ancak, iş mahkemesinin bulunmadığı yerleşim birimlerinde bu davalar, asliye hukuk mahkemeleri tarafından iş mahkemesi sıfatıyla karara bağlanır.
- Emekli Sandığı Kapsamındaki Kamu Görevlileri İçin:
Emekli Sandığı’na bağlı memurların SGK’ya karşı açacağı davalarda görevli mahkeme ise idare mahkemeleridir.
Yetkili mahkeme ise , başvuruya karşı ret kararını veren SGK şubesinin bulunduğu yer mahkemeleridir.
b) Dava Dilekçesi ve Belgeler
Dava dilekçesinde şu bilgiler yer almalıdır:
– Hastanın ve vekilin kimlik bilgileri,
– SGK’nın ret kararının tarih ve sayısı,
– İlacın tıbbi gerekliliğini kanıtlayan hekim raporu ve reçete,
– Maliyet belgeleri (fatura, ödeme makbuzu),
– SGK itiraz sürecinin belgeleri.
c) Süre
– SGK’nın son ret kararından itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır (İYUK Madde 10).
V. Mahkeme Kararı ve Sonrası
– Mahkeme, ilacın tıbbi zorunluluğunu değerlendirir.
– Uzman görüşü (bilirkişi raporu) istenebilir.
– Dava kabul edilirse, SGK ilacı geri ödemekle yükümlü hale gelir.
VI. İhtiyati Tedbir Talep Etme
Kanser tedavisi acil olduğundan ve hasta tedavisini sürdürmek mecburiyetinde olduğundan dava sürecinde ihtiyati tedbir talep edilerek mahkeme kararı beklenmeden ilaç temin edilebilir.
Dava sırasında verilen ihtiyati tedbir kararları, tedaviye kesintisiz devam edilmesini sağlar.
Sonuç
Hukuk sistemimiz, kanser hastalarının yaşam hakkını korumak için idari dava yolunu açık tutmaktadır. SGK’nın geri ödeme reddine karşı, önce idari başvuru, ardından dava süreci titizlikle takip edilmelidir. Bu süreçte bir idare hukuku avukatından destek almak, hak kaybını önlemede kritik rol oynayacakdır.
Kapsamlı hukuki destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
