Bir çalışanın sosyal güvenlik primlerinin tam ve zamanında yatırılması, hem emeklilik hakkının hem de sağlık, iş kazası ve işsizlik gibi güvencelerin temelini oluşturur. Ancak uygulamada işverenlerin SGK primlerini eksik veya hiç yatırmaması sıkça karşılaşılan bir durumdur. Bu yazıda, SGK primlerinin eksik yatırılması hâlinde çalışanların hangi haklara sahip olduğunu ve nasıl bir yol izlemeleri gerektiğini ele alıyoruz.
SGK Primlerinin Eksik Yatılması Ne Anlama Gelir?
İşverenin çalışanın gerçek maaşını SGK’ya bildirmemesi ya da çalışma süresini eksik göstermesi sonucu primlerin daha düşük yatırılmasıdır. Bu durum:
• Emeklilik yaşının uzamasına,
• Emekli maaşının düşmesine,
• İş kazası veya hastalık gibi durumlarda eksik hak almaya neden olur.
Nasıl Fark Edilir?
Çalışan, e-Devlet üzerinden SGK hizmet dökümü sorgulaması yaparak şu bilgileri kontrol edebilir:
• Bildirilen brüt maaş
• Sigortalı gösterilen gün sayısı
• Hangi aylarda eksiklik olduğu
Bu bilgilerle, çalışılan dönem ve maaş karşılaştırılarak eksik prim tespiti yapılabilir.
Eksik Prim İçin Nereye Başvurulur?
1. İlk Adım: Alo 170 / CİMER Başvurusu
Çalışan, işvereni doğrudan şikâyet etmek istemiyorsa, Alo 170 ya da CİMER üzerinden SGK denetimi talep edebilir.
2. SGK İl Müdürlüğü’ne Dilekçe ile Başvuru
Eksik prim yatırıldığını kanıtlayan belgelerle (maaş bordrosu, banka dekontu, WhatsApp yazışmaları, tanık beyanı vb.) doğrudan SGK’ya dilekçeyle başvuru yapılabilir.
Dava Açma Hakkı
İşveren kişi SGK denetimi sonrasında hala primleri yatırmazsa, işçi hizmet tespit davası açabilmektedir.
• Görevli Mahkeme: İş Mahkemesi
• Dava Açma Süresi: İş ilişkinizin sona erdiği tarih itibariyle 5 sene
• İspat Yöntemleri: Tanık, yazılı belgeler, e-posta, mesajlaşmalar, maaş dekontları
Dava sonucunda hâkim çalışanın fiilen ne kadar süre çalıştığını ve hangi maaşla çalıştığını tespit ederek SGK’ya bildirim yapılmasına karar verir.
İşveren Hakkında Uygulanacak Yaptırımlar
SGK denetimleri ya da mahkeme kararı ile eksik prim yatırdığı tespit edilen işveren hakkında:
• Primlerin gecikme faiziyle tahsili
• İdari para cezası
• Teşvik ve desteklerden men
gibi yaptırımlar uygulanır.
İşten Çıkarılma Riski Var mı?
Bu başvurular nedeniyle işveren çalışana mobbing uygulayabilir ya da işten çıkarabilir. Bu durumda işçi:
• Kıdem tazminatı
• İhbar tazminatı
• Haksız fesih nedeniyle işe iade davası
gibi haklarını kullanabilir.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sonuç
SGK primlerinin eksik yatırılması, sadece emeklilik değil, sosyal güvenlik haklarının tamamını etkileyen ciddi bir sorundur. Bu nedenle çalışanların e-Devlet üzerinden hizmet dökümlerini düzenli kontrol etmeleri, eksiklik durumunda hukuki süreci başlatmaları son derece önemlidir.
