Kefalet sözleşmesi, bir borcun ödenmesini garanti altına alan önemli bir hukuki düzenlemedir. Aşağıda, kefalet sözleşmesi ve ilgili kavramlar maddeler halinde özetlenmiştir.
Kefalet Sözleşmesi Nedir?
• Kefalet sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmesinden kişisel olarak sorumlu olacağı bir sözleşmedir.
• Kefilin sorumlu olduğu miktar tutar.
• Borç hakkı, fiilen veya taahhüt ettiği borçtan sözleşmeden doğma şart değil.
• Kefalette üç ayrı kişi arasında ilişki mevcuttur. Bunlar: Kefil, alacaklı ve borçludur.
• Kefalet sözleşmesi, kefil ile alacaklı arasında kurulur.
• Bu sözleşmenin geçerli olabilmesi için asıl borçlunun rızası ve hatta bu konuda bilgi sahibi olması gerek yoktur.
• Kefil, alacaklıların talebi üzerine ödeme yaptığında, asıl borcu değil, kendisinin kefalet sözleşmesinden doğan borcunu ifa etmiş olur.
• Borç, kanundan aksini anlaşılmadıkça, kendisinden borçlunun hükümlere tanınan haklardan vazgeçemez.
Kefilin Hangi Borçlardan Sorumlu Olduğu Zaman Tutar?
• Kefilin borçlu olduğu zaman tutar.
• Kefilin borçlu olduğu alacaklar toplamı, kefalet sözleşmesinden doğar.
• Kefilin sorumlu olduğu azami tutar aşamamak üzere şu borçlardan sorumludur:
• Asıl borç ile borçlunun kusur veya temerrüdünün yasal sonuçları.
• Alacaklının, kefil, onun borcunu ödeyerek yapılanlar öncelikle olduğu yurdun bir zamanın ve rehinin hakların devri.
• Sebep olduğu masraflar.
• İlgili bir yıllık ve işletmek olan yılı alt akdi faizler ile gerekmeden tahvil karşılığında ödenen verilen anaparan işlemiş bir yıllık ve işletmek olan yılı alt faizleri.
Kefaletin Çeşitleri Nelerdir?
Adi Kefalet
• Borçlu aleyhine yapılan takibin sonucunda kesin acize belge alınması.
• Borçlu aleyhine Türkiye’de takibatın imkânsız hale gelmesi veya önemli ölçüde güçleşmesi.
• Borçlunun iflasına karar verilmesi.
• Borçlunun konkordato mehli verilmiş olması.
• Alacaklı, kefaletten önce veya kefalet sırasında rehine de güvence altına alınmışsa, adi kefalette kefil, alacaklının önce rehine başvurmasını isteyebilir. Ancak, borçlunun iflası veya kendisinden konkordato mehli verilmişse, bu hüküm uygulanmaz.
• Sadece açığın kapatılması için kefil olunmuşsa, borçlu aleyhine yapılan takibin kesin acize belgesi alınmadan, borçlunun iflası da konkordato mehli verilmesinden karar verilmesi hallerinde, rehine paraya çevrilmeden önce kefilden borç istenmesi halinde, rehine paraya çevrilmesi için karar verilmişse, bu durumlar uygulanmaz.
• Üçüncü kişiler tarafından verilen rehine için kefilin rehine paraya çevrilmesi defi ileri sürebilirse, bu durumda adi kefalette kefil, alacaklıya karşı rehine paraya çevrilmesi talebinde bulunabilir.
Müteselsil Kefalet
• Kefil, müteselsil kefil sıfatıyla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girmeyi kabul etmişse alacaklı, borçluyu takibe girişmeden veya taşınmaz rehine güvenceye alınmışsa, kefil, alacaklının önce rehine paraya çevrilmesini isteyebilir. Ancak, borçlunun iflası veya konkordato mehli verilmesinden önce kefilden borç istenmesi hallerinde, rehine paraya çevrilmeden önce kefilden borç istenmesi halinde, rehine paraya çevrilmesi için karar verilmişse, bu durumlar uygulanmaz.
• Alacaklı, kefaletten önce veya kefalet sırasında taşınmaz rehine de güvence altına alınmışsa, adi kefalette kefil, alacaklının önce rehine paraya çevrilmesini isteyebilir. Ancak, borçlunun iflası veya kendisinden konkordato mehli verilmesinden önce kefilden borç istenmesi hallerinde, rehine paraya çevrilmeden önce kefilden borç istenmesi halinde, rehine paraya çevrilmesi için karar verilmişse, bu durumlar uygulanmaz.
Bağımsız Toplu Kefalet
• Gerçek olmayan toplu kefalet olarak da ifade edilir.
• Toplu kefalette birden fazla kefil, birbiriyle bağlantı olmaksızın ayrı ayrı borç kefil olur.
• Adi veya müteselsil kefalet olarak kurulabilir.
Birlikte Kefalet
• Birden çok kişi, aynı borç için kefil olur.
• Birlikte kefalette kefiller arasında müteselsil kefalet yoksa, her biri kendi payı için adi kefil gibi sorumludur.
Kefil Borcu Nedir?
• Kefil borç feri borçtur.
• Borçlu, devam ve ifa mecburiyeti açısından asıl borca bağlıdır.
• Borç tali (ikinci derecede) borçtur.
• Bu husus, kefaletten doğan alacağın ileri sürülmesine ilişkindir. Adi kefalette ve kimsem müteselsil kefalette söz konusudur.
Kefaletin Geçerlilik Şartları Nelerdir?
• Geçerli bir asıl borcun bulunması.
• Kefalet sözleşmesinin geçerli olabilmesi için, hukuken geçerli ve mevcut bir asıl borcun bulunması şarttır.
• Bu şart kefaletin feriliği ilkesinin sonucudur.
Kefilin Sorumluluğu Ne Kadar Tutar?
• Kefil, kefalet sözleşmesinde yer alan miktarla sorumludur.
• Kefil, sorumluluğu olduğu azami tutar aşamamak üzere şu borçlardan sorumludur:
• Asıl borç ile borçlunun kusur veya temerrüdünün yasal sonuçları.
• Alacaklının, kefil, onun borcunu ödeyerek yapılanlar öncelikle olduğu yurdun bir zamanın ve rehinin hakların devri.
• Sebep olduğu masraflar.
• İlgili bir yıllık ve işletmek olan yılı alt akdi faizler ile gerekmeden tahvil karşılığında ödenen verilen anaparan işlemiş bir yıllık ve işletmek olan yılı alt faizleri.
Kefilin Sorumlu Olduğu Alacaklar Nelerdir?
• Kefil, sorumluluğu olduğu alacaklar toplamı, kefalet sözleşmesinden doğar.
• Asıl borç ile borçlunun kusur veya temerrüdünün yasal sonuçları.
• Alacaklının, kefil, onun borcunu ödeyerek yapılanlar öncelikle olduğu yurdun bir zamanın ve rehinin hakların devri.
• Sebep olduğu masraflar.
• İlgili bir yıllık ve işletmek olan yılı alt akdi faizler ile gerekmeden tahvil karşılığında ödenen verilen anaparan işlemiş bir yıllık ve işletmek olan yılı alt faizleri.
Kefaletin Sona Ermesi Nasıl Olur?
• Bir gerçek kişi tarafından verilmiş olan her türlü kefalet, buna ilişki sözleşmenin kurulmasından başlayarak on yılı geçmesiyle kendiliğinden ortadan kalkar.
• Kefalet, on yıldan fazla bir süre için verilmiş olsa bile, uzatım veya yeni bir kefalet verilmiş olmadıkça kefil, ancak on yıllık süre doluncaya kadar takip edilebilir.
• Kefalet süresini, en erken kefaletin sona ermesinden bir yılı önce yapmak kaydıyla, kefilin kefalet sözleşmesini şekline uygun yazılı anlaşması, ödemeyi kabul etmekten feragat etmesi veya başka bir şekilde kefaletin sona ermesi, azami on yılı içinde borçlu borçtan kurtulur; birlikte müteselsil kefalette ise, kefil borçtan kurtulur.
• Şirket olmayana kefaletin, asıl borç muaccel oluncaya kadar, adi kefalette her zaman ve müteselsil kefalette ise, kanunun öngördüğü hallerde, alacaklıdan bir ayı içinde borçluya karşı dava ve takip haklarının kullanılmasını, varsa rehine paraya çevrilmesini isteyebilir. Borç, alacaklı tarafından borçluya yaptığı bildirim sonucunda muaccel oluncaya kadar, kefilin kefaletten kurtulduğu tarihten bir yılı sonra kefalet borçtan kurtulur.
• Çalışanların süreli olmayan kefalette kefil, her üç yılı bir, ertesi yılıdan sonra geçerli olmak üzere şekline uygun feshettiklerini bildirebilir.
