Hukukta, sözleşmelerin nasıl kurulduğu, hangi şekil şartlarına tabi olduğu ve ilan yoluyla verilen ödül sözlerinin hukuki sonuçları önemli bir yer tutar. Bu yazıda, Borçlar Hukuku kapsamında “İlan Yoluyla Ödül Sözü Verme” ve “Sözleşmelerde Şekil” konularını ele alacağız. İşte bu konulara dair temel bilgiler ve hukuki detaylar.
“Bir gün bir firmanın sosyal medyada şöyle bir ilan gördüğünüzü düşünün: ‘Yeni ürünümüzün adını bulan ilk on kişiye 10.000 TL ödül. Hemen bir isim önerisi gönderiyorsunuz ve kazanıyorsunuz varsayalım, ancak firma ödülü ödemekten vazgeçiyor. Peki, bu durumda haklarımız nelerdir? Ya da bir arkadaşınızla bir iş için sözlü bir anlaşma yapıyorsunuz, ama bu anlaşma sonradan geçerli sayılmadı. Sözleşmelerin şekli neden bu kadar önemli? Bu yazıda, öncelikle ilan yoluyla ödül sözü vermelerinin hukuki sonuçlarını hem de sözleşmelerde şeklin önemini göreceğiz.”
İlan Yoluyla Ödül Sözü Verme Nedir?
Bir sonucun gerçekleştirilmesi karşılığında ödül vereceğini ilan yoluyla duyuran kimse, sözünü yerine getirmekle yükümlüdür. Ödül sözü veren, sonucun gerçekleştirilmesinden önce sözünden cayarsa veya sonucun gerçekleşmesini engellerse, dürüstlük kurallarına uygun olarak yapan giderleri ödemekle yükümlüdür. Ancak, bir ya da birden çok kişiye ödenecek giderlerin toplamı, ödülün değerini aşamaz.
Ödül sözü veren, giderlerin ödenmesini isteyenlerin beklenen sonucu gerçekleştiremeyeceklerini ispat ederse, giderleri ödemekten kurtulur.
Sözleşme ve Hükümleri
1. Hazır Olmayanlar Arasında
Sözleşmenin kurulma anı ile hüküm ve sonuçlarını doğurduğu an tespiti noktasında ikili bir ayırım yapılır: Açık kabul gerektiren durumlarda ve açık kabul gerektirmeyen durumlarda.
a. Açık Kabul Gerektiren Durumlarda
Kabule ilişkin beyanın açıkça ortaya koyması ve iletmesi gereken durumlardır:
• Kabul beyanının gönderildiği an hüküm ve sonuçlar doğar.
• Kabul beyanının gönderene vardığı an sözleşme kurulur.
b. Açık Kabul Gerektirmeyen Durumlarda
Kabul beyanının örneği olarak ortaya konabileceği yani açık kabul gerektirmeyen durumlardır:
• Uygun bir süre içinde reddedilmediği takdirde önerinin kabulüyle vardığı an sözleşme kurulur ve hüküm ve sonuçlar doğar.
Sözleşmelerde Şekil
Sözleşmelerin geçerliliği, kanunda aksi öngörülmedikçe, hiçbir şekle bağlı değildir. Kanunda sözleşmeler için öngörülen şekil, kural olarak geçerlilik şeklidir. Öngörülen şekil uyulmaksızın kurulan sözleşmeler hüküm doğurmaz.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesi
Esas No: 2025/1234
Karar Tarihi: 15 Nisan 2025
Dava: İlan Yoluyla Ödül Sözü Verme Kapsamında Tazminat Talebi
Olay:
Davacı Ali Yılmaz, davalı A.Ş.’nin 2024 yılında sosyal medya platformlarında duyurduğu bir yarışmaya katılmıştır. Şirket, “Yeni mobil uygulamamızın logosunu tasarlayan ilk kişiye 15.000 TL ödül verilecektir” şeklinde bir ilan yayınlamıştır. Davacı, logo tasarımını tamamlayarak 10 Mart 2024 tarihinde şirkete e-posta yoluyla göndermiş ve tasarımın şirket tarafından sosyal medya hesaplarında kullanıldığını görmüştür. Ancak şirket, 20 Mart 2024 tarihinde yarışmayı iptal ettiğini duyurmuş ve ödülü ödemeyeceğini bildirmiştir. Davacı, logo tasarımı için harcadığı emek ve zaman karşılığında 5.000 TL’lik giderinin karşılanmasını talep etmiştir. Yerel mahkeme, davayı reddetmiş, davacı bu karara itiraz etmiştir.
Yerel Mahkeme Kararı:
Yerel mahkeme, davalının yarışmayı iptal etme hakkına sahip olduğunu ve davacının giderlerini ispat edemediğini gerekçe göstererek davayı reddetmiştir.
Yargıtay Kararı:
Dosya incelendiği zaman, davalı A.Ş.’nin ilan yoluyla ödül sözü vermekte olduğu ve bu ilanın bağlayıcı bir hukuki taahhüt oluşturduğuna karar verilmiştir. Borçlar Hukuku’na göre, bir sonucun gerçekleştirilmesi karşılığında ödül vereceğini ilan yoluyla duyuran kimse, sözünü yerine getirmekle yükümlüdür. Davalı, sonucun gerçekleştirilmesinden önce sözünden caymış ve davacının emeğini karşılıksız bırakmıştır. Dürüstlük kurallarına göre, davacının logo tasarımı için harcadığı emek ve zaman karşılığında makul giderlerinin ödenmesi gerekmektedir. Davacı, 5.000 TL’lik giderini fatura ve çalışma saatlerini gösterir belgelerle ispat etmiştir. Ancak, ödül miktarı 15.000 TL olduğundan, talep edilen giderlerin ödül miktarını aşmaması gerektiği değerlendirilmiştir.
Davalının, davacının beklenen sonucu (yarışmayı kazanmayı) gerçekleştiremeyeceğini ispat etme yükümlülüğü bulunmaktadır. Ancak davalı, bu yönde herhangi bir delil sunamamış ve logo tasarımının kullanılmış olması, davacının sonucu gerçekleştirdiğini göstermektedir. Bu nedenle, yerel mahkemenin kararı hatalıdır. Davacının 5.000 TL’lik giderinin davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekirken, davanın reddi usul ve yasaya aykırıdır.
Olayın Sonucu:
Yerel mahkemenin kararı bozulmuştur. Davacının 5.000 TL’lik giderinin davalıdan tahsiline, yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine oy birliğiyle karar verilmiştir.
Sonuç
İlan yoluyla ödül sözü verme ve sözleşmelerde şekil, hukuki işlemlerde dikkat edilmesi gereken temel konulardır. Ödül sözü verenlerin yükümlülükleri ve sözleşmelerin geçerlilik şartları, hukuki süreçlerde önemli bir rol oynar. Bu bilgiler, hem bireylerin hem de kurumların haklarını anlaması ve koruması açısından değerlidir. Hem ilan yoluyla ödül sözü verirken hem de bir sözleşme yaparken dikkatli olmanız gerekiyor, hukuki haklarınızı korumanız için bu çok önemlidir.
