Ceza Yargılamasının Temelini Hangi Yasa Oluşturur?
Bir kişi suç işlediği zaman, yalnızca ceza yasaları değil, o kişinin ne şekilde yargılanacağını dair kuralları belirleyen özel kanun devreye girer: Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK). Bu yasa, yalnızca suçluyu cezalandırmakla ilgilenmez; aynı zamanda suçlanan kişinin de haklarını korur, adil bir yargılama sürecinin nasıl işleyeceğini düzenler.
CMK’nın Kapsamı Nedir?
CMK, bir ceza davasının ilk şikayetten hükmün infazına kadar geçen tüm aşamaları düzenler.
Yani:
- Suçun öğrenilmesi ( şikayet, ihbar vs.)
- Soruşturma (savcının yürüttüğü aşama)
- Kovuşturma (mahkemenin yargılama süreci)
- Hüküm ve infaz
Tüm bu süreçlerde kim ne yapabilir, ne kadar süre içinde yapılabilir, şüpheli ne gibi haklara sahiptir, tanık nasıl dinlenir gibi soruların cevabı CMK’ dır.
CMK Ne İş Yapar?
Basit bir şekilde söylemek gerekirse, CMK adaletin usulünü belirler. Bu kanun sayesinde:
- Bir kişi, keyfi olarak tutuklanamaz.
- Avukatsız sorguya alınamaz ( zorunlu müdafilik halleri).
- Hakim ve savcıların belirli kurallar beraberinde hareket etmelidir.
- Delillerin nasıl toplanacağı, mahkemede nasıl değerlendirileceği belirlenir.
CMK olmadan bir ceza yargılaması hukuka aykırı olur, bu da hem mağdurun hem de sanığın hakkını ihlal anlamına gelir.
Örnek: Şüpheli Ne Zaman Tutuklanabilir?
CMK, tutuklamayı sıradan bir işlem değil, istisnai bir koruma tedbiri olarak görür. Madde 100’e göre kişi sadece:
- Kuvvetli suç şüphesi varsa,
- Kaçma veya delilleri yok etme ihtimali var ise,
- Tutuklanmadan başka bir tedbirle bu risk önlenemiyorsa tutuklanabilir.
Aksi halde yapılan işlem hukuka aykırı tutuklama sayılır.
CMK ile TCK Arasındaki Fark Nedir?
- TCK (Türk Ceza Kanunu) Ne gibi davranışların suç olduğu ve cezasının ne olduğunu düzenleyebilir.
- CMK ( Ceza Muhakemesi Kanunu) Suç işlediği iddia edilen kişinin nasıl yargılanacağını, yargı sürecinin nasıl işleyeceğini belirler.
Örneğin, hırsızlık TCK’da düzenlenir. Ancak o hırsızlık suçunu işlediği iddia edilen kişinin nasıl yakalanacağı, nasıl savunma yapacağı, hangi hakim önüne çıkacağı CMK’dadır.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sonuç: CMK Olmadan Adil Yargı Olmaz
Ceza Muhakemesi Kanunu, sadece suçluyla ilgili değildir. Her kişinin temel hak ve özgürlüklerini güvence altına almayı hedefleyen bir yasadır. Hakkında bir iddia olsa dahi, kimse savunma hakkı tanınmamışken cezalandırılamaz. CMK bu hakkın kalkanıdır.
