Bayram dönemleri, çalışanlar açısından hem dinlenme hem de hak arayışı süreci haline gelebiliyor. Özellikle dini bayramlarda işyerlerinin çalışma düzeni, fazla mesai ücretleri ve izin hakları konusunda birçok soru gündeme geliyor. Peki, bayramda çalışmak zorunda kalan işçinin yasal hakları nelerdir? İşveren, resmi tatillerde de çalışmayı zorunlu kılabilir mi? İşte iş hukukuna göre yanıtlar:
1. Resmi Tatil Günlerinde Çalışma Zorunlu mu?
4857 sayılı İş Kanunu’nun 44. maddesine göre işçiye, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmama hakkı tanınmıştır. Ancak iş sözleşmesinde ya da toplu iş sözleşmesinde açıkça bu günlerde çalışılacağı belirtilmişse, işçi bu çalışmayı kabul etmiş sayılır. Bunun dışında işveren, işçiyi tek taraflı olarak bayram günü çalışmaya zorlayamaz.
2. Bayramda Çalışan İşçiye Ne Kadar Ücret Ödenir?
İş Kanunu’nun 47. maddesi gereği, bayram günlerinde çalışmayan işçilere bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. Eğer çalışan kişi bayramda çalışıyorsa, bu durum gereği ayrı bir günlük ücreti daha hak etmiş olur. Yani, toplamda iki yevmiye alır. Saatlik ücretle çalışan işçiler için bu ödeme, günlük çalışılan saatler baz alınarak hesaplanır.
3. Bayram Tatilinde İzin Kullanımı Nasıl Olur?
Bayram tatilleri resmi olarak kamu çalışanları adına ilan edilse bile özel sektör çalışanlarının durumu daha farklı olabilir. Özel sektörde, işverenin takdirine bağlı olarak bayram tatili süresi değişebilir. Ancak ulusal bayram ve genel tatil günleri dışında verilen izinler, işçinin yıllık izninden düşülebilir.
4. Fazla Mesaiyle Bayramda Çalışmak Aynı mıdır?
Hayır. Fazla mesai ücreti, normal iş günlerinde sekiz saatin üzerinde çalışıyorsanız kapsar. Bayram günü çalışmak resmi tatil gününde çalışma kapsamındadır. Dolayısıyla işveren, “zaten fazla mesai ücreti ödüyorum” diyerek, bayram çalışması için ek ücret ödemekten kaçınamaz.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
5. İşçi Bayramda Çalışmak İstemiyorsa Ne Olur?
Eğer iş sözleşmenizde bayramda çalışacağınıza dair bir hüküm yer almıyorsa ve işçi çalışmak istemiyorsa, işverenin tek taraflı zorlaması hukuka aykırı sayılır. Bu durum gereği işçi, haklı neden ile iş akdini feshedebilmektedir. Ancak fesih süreci ciddi sonuçlar doğurabileceğinden, bir avukattan destek alınması önerilir.
Sonuç
Bayram dönemlerinde, işçi-işveren ilişkileri hassas bir dönemi temsil etmektedir. İşverenin kanuni sınırlar çerçevesinde hareket etmesi, işçinin de haklarını bilerek bu dönemi geçirmesi, olası anlaşmazlıkların önüne geçer. Çalışanlar için en önemli nokta; bayramda çalışmak zorunda olup olmadıkları ve çalışıyorlarsa ne kadar ücret almaları gerektiği konularını net bir şekilde bilmeleridir.
