Sendika ve Konfederasyon Tanımı (6356/2-5. Madde)
• İşçi/işverenlerin haklarını korumak için en az 7 kişiyle kurulan tüzel kişilik: Sendika.
• En az 5 sendikanın birleşmesiyle kurulan tüzel kişilik: Konfederasyon.
• Kuruluş için izin gerekmez.
Sendikalara Üye Olma Şartları
• Sendikalar işkolunda faaliyet gösterir.
• İşkolunda çalışanlar sendikaya üye olabilir.
• Yardımcı işler de işkolundan sayılır (ör. muhasebe, güvenlik).
• İşveren vekili (Genel Müdür) işçi sendikasına üye olamaz.
İşkollarının Tespiti
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işkollarını belirler.
• Tespit için 15 gün içinde mahkemeye başvurulur.
• Mahkeme 2 ay, bölge adliye mahkemesi 2 ay içinde karar verir.
Sendika ve Konfederasyon Kuruluş Usulü (6356/7. Madde)
Sendika Kurucusu Şartları
• Filen çalışan gerçek/tüzel kişi olmak.
• Yüz kızartıcı suçlardan (hırsızlık, dolandırıcılık, rüşvet) mahkûm olmamak.
• İşveren sendikası için tüzel kişi temsilcisi de şartları taşımalı.
Toplantı ve Karar Yeter Sayıları
• Toplantı yeter sayısı: Üye tam sayısının salt çoğunluğu.
• Karar yeter sayısı: Katılanların salt çoğunluğu.
Kuruluş Süreci
• Vali, tüzük ve kurucular listesini 15 gün içinde Bakanlığa gönderir.
• Bakanlık, bilgileri 15 gün içinde internette ilan eder.
• Tüzükte eksiklik varsa 1 ay içinde düzeltme istenir.
• Eksiklik giderilmezse faaliyet durdurulur.
Sendika ve Konfederasyonların Organizasyonu (6356/9,10,12,13. Madde)
Genel Kurul Görev ve Yetkileri
• İlk genel kurul 6 ay, olağan genel kurul 4 yıl içinde yapılır.
• Olağanüstü genel kurul, üye/delegelerin beşte birinin yazısı ile çağrılır.
• Tüzüğe göre üye/delege sayısı üzerinden 6 ayda bir toplantı tarihi belirlenir.
Yönetim ve Denetim Kurulları
• Yönetim: 3-9 üye, 5-22 yedek üye.
• Denetim: 3-9 üye, 3-5 yedek üye.
• Disiplin: 3-9 üye, 3-5 yedek üye.
Sendika ve Konfederasyonların Görev ve Yetkileri (6356/11. Madde)
Genel Kurulun Görevleri
• Organizasyonun seçimi.
• Tüzük değişiklikleri.
• Üye aidatlarının belirlenmesi.
• Yönetim ve denetim kurulu raporlarının görüşülmesi.
• Taşınmaz satışı, alımı, bağışlanması.
• Üst kuruluşlara üye olma/ayrılma.
• Birleşme, bölünme, kapatma kararları.
Yönetim Kurulunun Görevleri
• Doğal afetlerde %10 nakdi yardım.
• Bakanlık ile koordinasyon, eğitim, sağlık hizmetleri.
• Protokol, iş sağlığı, kadın istihdamını destekleme.
Denetim Kurulunun Görevleri
• Kanun ve tüzüğe uygunluk denetimi.
• Yıllık raporlar ve mali müşavir raporları.
• Üye aidatlarının kontrolü.
Sendika ve Konfederasyonların Faaliyetleri (6356/26. Madde)
Toplu İş Sözleşmesi Yetkisi
• Sendikalar işkolunda faaliyet gösterebilir.
• İşçi sendikaları Türkiye’de, işveren sendikaları Kuzey Kıbrıs’ta faaliyet gösterebilir.
• Toplu iş sözleşmesi yetkisi:
• İşçi sendikası: İşkolunda çalışanların %40’ından fazlasını üye yapmalı.
• İşveren sendikası: Yardımcı işlerde çalışanlar hariç, işkolunda aktif olmalı.
Faaliyet Durdurma ve Kapatma
• Sendikalar grev/lokavt süresince faaliyetlerini durdurabilir.
• Tüzükte belirtilen şartlar veya genel kurul kararıyla kapatma mümkün.
Sendika ve Konfederasyonların Gelirleri (6356/21,28,29. Madde)
Gelir Türleri
• Üye aidatları.
• Bağışlar, taşınmaz gelirleri, mal varlığı.
• Sendika ve konfederasyonlar kamu kurumlarından yardım alamaz.
Gelirlerin Kullanımı
• Kurullar tüm nakdi gelirlerini bankaya yatırmak zorunda.
• İşletme faaliyetlerinden elde edilen gelirler için %15 dayanışma ve yardım fonu ayrılır.
Uluslararası İşçi ve İşveren Kuruluşlarına Üye Olma (6356/20-22. Madde)
Üyelik Şartları
• Sendikalar Türkiye’de, işveren sendikaları Kuzey Kıbrıs’ta faaliyet gösterebilir.
• Üst kuruluşlara üye olma/ayrılma genel kurul kararıyla olur.
Üst Kuruluşa Üye Olmanın Sonuçları (2020 Yılında Soruldu)
• Üst kuruluş tüzüğüne bağlanır.
• Üst kuruluş kararlarına uymak zorunlu.
• Aynı anda birden fazla üst kuruluşa üye olunamaz.
• Üst kuruluş tüzüğüne aykırı hareket edilirse 1 ay içinde çıkarma kararı alınabilir.
Sendika ve Konfederasyonların Devir, Birleşme ve Kapatılması (6356/19. Madde)
Birleşme Şartları
• Birleşme için aynı nitelikte sendikalar gerekir.
• Sendikaların sona ermesiyle birleşen sendikanın yetkisi devam eder.
• Sendika temsilciliği atanır.
• Sendika/işveren temsilcisi, işçi/işveren kuruluşlarına üye olabilir.
Kapatma Durumları
• Kapatma için genel kurul kararı gerekir.
• Tüzükte belirtilen süre içinde faaliyet yapılmazsa kendiliğinden sona erer.
• Mahkeme kararıyla kapatma:
• 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na aykırı hareket.
• Bakanlık talebiyle 1 ay içinde kapatma kararı alınır.
Sendika ve Konfederasyonların Faaliyetlerinin Devri ve Ertelemesi (6356/23-24. Madde)
Devir Şartları
• Sendika/konfederasyon tüzüğüne göre devir mümkün.
• Tüzükte belirtilen esaslara göre devir yapılır.
• Devir sonrası yetkili organ faaliyetlerini sürdürür.
Erteleme Şartları
• Sendika/konfederasyon faaliyetleri Bakanlık talebiyle 1 ay içinde durdurulabilir.
• Durdurma, mahkeme kararıyla olur.
• Grev/lokavt süresince faaliyetler durdurulabilir.
Sendika ve Konfederasyonların Gelir ve Giderleri (6356/27. Madde)
Gelirler
• Üye aidatları.
• Taşınmaz ve menkul gelirleri.
• Bağışlar, yardımlar.
• İşletme faaliyetlerinden elde edilen gelirler.
Giderler
• Dayanışma ve yardım fonu: İşletme gelirinin %15’i.
• Tüm nakdi gelirler bankaya yatırılır.
• Sendika/konfederasyonlar kamu kaynaklarından yardım alamaz.
Sendika ve Konfederasyonların Dış Denetimi (Mali)
Denetim Şartları
• Kanun ve tüzüğe uygunluk denetlenir.
• Üye aidatları, gelir-gider kayıtları incelenir.
• Mali denetim yıllık olarak yapılır.
Sendika ve Konfederasyonların İç Denetimi (Hukuki)
Denetim Şartları
• Tüzük ve kanuna uygunluk denetlenir.
• Yönetim ve denetim kurulu faaliyetleri incelenir.
• Gerektiğinde mahkeme kararıyla denetim yapılır.
