HMK madde 150, tarafların duruşmaya katılım yükümlülüğüne ve buna aykırılık durumunda doğacak sonuçlara dair önemli bir sonuç doğurmaktadır. Bu makalede tarafların duruşmaya gelmemesi, davanın açılmamış sayılması, dosyanın işlemden kaldırılması gibi konular ele alınacaktır.
HMK madde 150’nin İçeriği
Bu madde, kendisine usulüne uygun biçimde duruşma günü bildirilen tarafın, geçerli bir mazeret sunmaksızın duruşmaya gelmemesi halinde, duruşmanın yokluğunda yapılabileceğini ve bu durumda gelmeyen tarafın iddia ve savunmalarına devam etmeme riskini üstlenmiş sayılacağını hükme bağlamaktadır.
Duruşmaya Gelmeme Hakkı mı, Sorumluluğu mu?
Her ne kadar bir tarafın duruşmaya gelmemesi kendi tercihi olarak değerlendirilebilirse de, bu tercih birtakım hukuki sonuçlara yol açar. HMK m.150’de bu sonuç açıkça düzenlenmiş olup, yoklukta yapılan yargılamada alınan kararlara katlanılması gerektiği belirtilmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken mesele, mazeretin bulunmasıdır. Mahkemeye zamanında bildirilen e geçerli sebebe dayanan mazeret katılım yükümlülüğünü ortadan kaldırabilmektedir.
Yoklukta Yargılamanın Sınırları
HMK m.150 kapsamında yapılan yoklukta yargılama da kendini savunamayan bir tarafın, dava sonucundan ağır şekilde etkilenmesi mümkündür. Bu yüzden uygulamada mahkemeler, duruşmaya gelmeyen tarafın önceki beyanlarını dikkate almakta, aşırıya kaçmadan karar vermeye çalışmaktadır.
Sonuç
HMK m.150, medeni yargılama hukukunun disiplinini ve etkinliğini sağlama amacı taşıyan önemli bir hükümdür. Bu madde ile, duruşmalara katılımın yalnızca hak değil, aynı zamanda bir usuli yükümlülük olduğu vurgulanmaktadır. Hukukun etkinliği, tarafların sürece aktif katılım göstermesiyle sağlanır. Bu nedenle m.150, yargılama etiğinin temel ilkelerinden birini oluşturmaktadır.
