Nafaka Artırımı: Artırım Davası ve Dilekçe Örneği

• Faruk Karahan
• Hukuki Paylaşımlar
• 31/12/2024

Nafaka Artırım Davası Nedir? 

Nafaka artırımı, boşanmış eşlerden birinin, yaşam koşullarındaki değişikliklere bağlı olarak ödenen nafaka miktarının artırılması amacıyla mahkemeye başvurmasıdır. Boşanma davası sona erdikten sonra mahkeme tarafından hükmedilen nafaka miktarları, taraflardan birinin ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak için verilen düzenli bir ödemedir. Ancak zamanla ekonomik şartlar değişebilir ve nafaka miktarı, mevcut yaşam maliyetlerine veya nafaka alıcısının değişen ihtiyaçlarına göre yetersiz hale gelebilir. İşte bu noktada, nafaka artırımı davası devreye girer.

Nafaka artırım davası, boşanmış eşler arasındaki ekonomik dengesizlikleri gidermeye ve müşterek çocukların giderlerindeki dengeyi oluşturmayı amaçlamaktadır. Özellikle enflasyon oranlarının yüksek olduğu durumlarda hakim tarafından takdir edilen nafaka oranları diğer taraf için yeterli bulunmayabilir. Bu sebeple değişen koşullar uyarınca yeni bir nafaka miktarının belirlenmesi yoluna başvurulması gerekebilir. Bu yazımızda nafaka artırımı davasına ilişkin süreci ele alacağız. 

Nafaka Artırım Davası Şartları 

Türk Medeni Kanunu m.175 uyarınca, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek taraf yararına nafakaya hükmedilecektir. Yine Medeni Kanun’un m.328/1 kapsamında; ana babaların, küçük çocuklarının bakımına katkıda bulunmaları şart koşulmuştur ve bu yükümlülükleri çocuklar ergin oluncaya kadar devam etmektedir. Nafaka artırım davaları, boşanmış eşlerin ekonomik durumlarındaki değişiklikler doğrultusunda nafaka miktarının arttırılması talebiyle açılan davalardır. Ancak, nafaka artışı talep etmeden önce, belirli hukuki şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar, hem yasal düzenlemelere hem de mahkemelerin karar verme sürecinde dikkate aldığı unsurlara dayanır. 

1. Nafaka Alacaklısının Talebi 

Nafaka alacaklısının almış olduğu nafaka miktarında değişiklik yapılabilmesi ile ilgili düzenleme Türk Medeni Kanunu m.176/6 kapsamında düzenlenmektedir. İlgili kanun maddesi uyarınca; ”Hâkim, istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.” denilmektedir. Hakimin, nafaka artırımı kararı verebilmesi için öncelikli olarak nafaka alacaklısının talebi ön koşuldur. Bu nedenle hakim, nafaka artırımı ile ilgili olarak re’sen karar veremeyecek ve ilgili tarafın talebi üzerine dosyayı ele alacaktır. 

2. Ekonomik Durumda Önemli Değişiklikler 

Nafaka artırımı talebinin en temel şartı, tarafların ekonomik durumlarında önemli değişikliklerin olmasıdır. Bu değişiklikler, nafaka alıcısının daha fazla desteğe ihtiyaç duyması veya nafaka ödeyen kişinin gelirinin artması gibi sebeplerle gerçekleşebilir. Türk Medeni Kanunu’na göre, nafaka miktarının artırılabilmesi için taraflardan birinin ekonomik şartlarında önemli bir değişiklik yaşanmış olması gereklidir. 

• Kişinin gelirinde yaşanan artış: Nafaka ödeyen kişinin gelirinde önemli bir artış olması durumunda, nafaka alıcısının daha yüksek bir ödeme alması gerekebilir. Örneğin, nafaka ödeyen kişinin maaşı yükselmişse ya da başka gelir kaynakları elde etmişse, nafakanın artırılması talep edilebilir. 

• Giderlerde azalma: Nafaka yükümlüsünün yaşam maliyetleri zaman içerisinde düşüş gösterebilir. Örneğin, boşanma sürecinde kredi borcu olan eşin kredi ödemeleri bitmiş olabilir. Bununla birlikte, gelirinde artış olması halinde hakkaniyete uygun bir nafaka artırımı yapılması gerekebilir.  

• Enflasyon oranının yüksek seyretmesi: Yıllık enflasyon oranlarının yüksek seyrettiği günümüz Türkiye’sinde, enflasyon ile birlikte nafaka yükümlüsünün gelirinde rakamsal olarak artış gözükebilir. Anılı durumun doğal sonucu olarak alacaklı yararına takdir edilen nafaka miktarı bir kaç yıl içerisinde aynı gerekçe ile anlamsız hale gelebilmektedir. Bu gibi durumlarda mahkeme tarafından değişen enflasyon koşulları nedeniyle nafaka artırım yoluna gidilebilmektedir. 

3. Nafaka Alıcısının Artan İhtiyaçları 

Bir diğer durumda ise; nafaka artırımı talebi, yalnızca nafaka ödeyen kişinin gelir artışına bağlı olarak değil, aynı zamanda nafaka alıcısının ihtiyaçlarındaki artışa bağlı olarak da yapılabilir. Nafaka alıcısının yaşam koşullarındaki değişiklikler, artan sağlık giderleri, çocukların eğitim masrafları gibi unsurlar, nafaka miktarının artırılmasını gerektirebilir. 

• Yaşam Maliyetlerinin artış göstermesi: Nafaka artırımı yapılmasına yönelik olarak, nafaka alacaklısının yaşam maliyetlerinde artış gösterilmesi gerekçe olarak kabul edilebilmektedir. Zira gelinen aşama itibariyle mahkeme tarafından takdir edilen nafaka tutarı, nafaka alacaklısının ekonomik durumunda değişen koşullar ve artan ihtiyaçları nedeniyle yeterli bulunmayabilir. Örneğin, karar tarihinde nafaka alacaklısının beslenme, kira vb. giderleri zamanla artış gösterebilmektedir. Bu gibi durumlarda sosyal dayanışma ve ahlaki yükümlülük gereğince nafaka artırımı uygun görülebilmektedir. 

• Sağlık Sorunlarının ortaya çıkması: Nafaka alıcısının sağlık sorunları nedeniyle ek harcamaları olabilir. Özellikle uzun süreli tedavi, özel bakım veya ilaç masrafları gibi durumlar, nafaka artışını gerektirebilir. 

• Çocukların Eğitim ve Bakım Masrafları: Çocukların yaşı büyüdükçe eğitim giderleri, sosyal ihtiyaçlar ve sağlık masrafları artabilir. Bu durumda, nafaka alıcısının ek maddi desteğe ihtiyacı olabilir. Örneğin, karar tarihi itibariyle 8 yaşında olan çocuğun liseye başlaması nedeniyle eğitim maliyetleri artış gösterebilir ve bu nedenle nafaka miktarının hakkaniyete uygun olarak revize edilmesi gerekmektedir. 

Nafaka Artırım Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme 

“Görevli mahkeme“, bir davanın türüne ve konusuna göre, o davanın belirli bir mahkemede görülmesi gerektiği kuralını ifade eder. “Yetkili mahkeme” ise, davanın hangi coğrafi bölgedeki mahkemede açılacağını belirlemektedir. Kanuni dayanaklarını ise Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Türk Medeni Kanunu oluşturmaktadır. 

• Görevli Mahkeme: Nafaka artırımı davaları, aile mahkemeleri tarafından görülen davalardır. Ülkemizde her bölgede aile mahkemesi bulunmamaktadır. Eğer aile mahkemesi bulunmayan bir bölgede ikamet ediliyorsa, asliye hukuk mahkemesi de görevli mahkeme olarak kabul edilir. 

• Yetkili Mahkeme: Nafaka artırım davasında yetkiye ilişkin olarak Türk Medeni Kanunu m.177’de açık hüküm bulunmaktadır. İlgili kanun maddesi uyarınca, “Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.” denilmektedir. 

Nafaka artırımı talebinde bulunurken görevli ve yetkili mahkemenin doğru belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu nedenle hak kaybı yaşanmaması veya sürecin uzamaması amacıyla bir uzmandan destek alınması önerilmektedir. 

Türk Medeni Kanunu

Nafaka Artırım Davası Zamanaşımı 

Zamanaşımı, hak sahibinin ilgili hakkını, kanunen kendisine tanınmış olan süreler içerisinde kullanmaması neticesinde bu hakkı kaybedeceğini öngören hukuki bir kavramdır. Nafaka artırımı talebi için, nafaka alacaklısına yönelik olarak mevzuat kapsamında düzenlenmiş herhangi bir zamanaşımı süresi öngörülmemiştir. Hal böyle iken, nafaka yükümlülüğü sonlanıncaya dek bu davanın açılmasına olanak sağlanmaktadır. 

Nafaka Artırımı Davası Ne zaman Açılır? 

İlgili kişi tarafından nafaka artırımı talebinde bulunabilmesi için yukarıda ele aldığımız koşulların varlığının bulunması gerekmektedir. Bu nedenle nafaka artırımı davası, sadece nafakanın yetersiz olduğunu düşünmekle açılmaz. Bu doğrultuda nafaka artışı, belirli bir ekonomik değişiklik sonucu talep edilir. Nafaka artırım davası, nafakanın ödenmeye başlandığı tarihten itibaren başlayan ekonomik değişikliklere dayanarak açılabilmektedir. Nafaka artırım talebi, her 6 ayda bir veya yıllık olarak talep edilebilecek bir süreç değildir. Sadece nafakanın ödenmeye başlandığı tarihten itibaren önemli değişiklikler yaşandığında başvurulmalıdır. 

Nafaka Artış Oranı Hesaplama 

Hakim tarafından takdir edilen nafaka artış oranı, nafakanın belirli bir süre sonra yeniden güncellenmesi için hesaplanan orandır. Nafaka artırımı izah ettiğimiz üzere belirli sebeplerin varlığı halinde var olabilmektedir. Yani, nafakanın artırılması, yalnızca anlaşmazlık ya da talep ile değil, objektif ekonomik verilerle yapılır. Türk Medeni Kanunu’na ve Türk Borçlar Kanunu’na göre, nafaka artışı için belirli bir hesaplama yöntemi yoktur. Ancak mahkemeler genellikle nafaka artış oranlarını belirlerken şu yöntemleri dikkate almaktadırlar. 

• Yıllık enflasyon miktarındaki değişiklikler, 

• Üretici fiyat endeksi (ÜFE), Tüketici fiyat endeksi (TÜFE), 

• Alım gücündeki değişiklikler ve 

• İki tarafın ekonomik durumu, 

• Davalının mali gücü vb. kriterler göz önünde bulundurulur. 

Hakim bu kriterleri değerlendirerek, Türk Medeni Kanun’un 4. maddesinde vuku bulan “hakkaniyet ilkesine” uygun şekilde ve serbestçe karar verecektir. 

Nafaka Artırım Davası Dilekçesi 

Davacı : Ad,Soyad,Adres (TC:……………….)  

Vekili : Av. Faruk KARAHAN 

Davalı : Ad,Soyad,Adres (TC:……………….)

Konu : Ankara Aile Mahkemesi’nin ….E/….K. sayılı kararı ile tarafıma hükmedilen yoksulluk ve müşterek çocuklarım yararına hükmedilen iştirak nafakasının artırılması talebini havidir. 

Açıklamalar : 

1. Davalı x ile, Ankara Aile Mahkemesi’nin ….E/….K. sayılı ve ….. tarihli kararı ile boşanmamıza karar verilmiştir. Çocukların velayeti tarafıma verilmiştir. Davalı x’in aleyhine olarak ……… tutarında iştirak ve …….. tutarında yoksulluk nafakasına hükmedilmiştir. 

2. Aradan geçen zaman süresi içerisinde, değişen ekonomik koşullar neticesinde mahkeme tarafından hükmedilen nafaka miktarları yetersiz kalmaktadır. Davalı x’in ekonomik durumunda iyileşme meydana gelmiştir. Tarafım ve müşterek çocuklarımızın masraflarında artış meydana gelmiştir. (Burada somut olayı ve gerekçenizi detaylı şekilde açıklamanız gerekmektedir) 

3. Yukarıda açıklanan nedenlerle mahkemenizden nafaka oranlarının artışını talep etme zorunluluğumuz doğmuştur. 

Hukuki Deliller : Ankara Aile Mahkemesi’nin ….E/….K. sayılı ve ….. tarihli kararı , tanık, SGK kaydı, maaş bordrosu, nüfus kaydı, yemin, vb sair deliller.. ( delillerinizin tamamı yazılmalıdır)  

Hukuki Sebepler : Türk Medeni Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu 

Netice-i Talep : Yukarıda açıklanan ve mahkemenizce re’sen gözetilecek sebeplerle, ….. tutarındaki yoksulluk nafakasının …… tutarına, …… tutarındaki iştirak nafakasının …. tutarına ARTIRILMASINA, yargılama giderleri ve yasal vekalet ücretinin davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini arz ve talep ederiz. (Tarih ve imza) 

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)  

1. Nafaka artırımı davası nasıl açılır? 

Nafaka artırımı davası açmak için öncelikle bir avukatla görüşmek önemlidir. Dava dilekçesi hazırlanarak, gerekli belgelerle birlikte aile mahkemesine başvurulmalıdır. Mahkeme, tarafları dinledikten sonra nafakanın artırılmasına karar verebilir. 

2. Nafaka artışı davası ne kadar sürer? 

Nafaka artışı davaları genellikle bir yıla kadar sürebilir, ancak mahkemenin yoğunluğuna ve tarafların durumuna göre süreç değişebilir. Mahkeme basit yargılama usulü kapsamında nafaka artışına ilişkin kararını verir. 

3. Nafaka artışı çocuklar için de yapılabilir mi? 

Evet, nafaka artışı çocukların eğitim giderleri, sağlık harcamaları ve diğer bakım masrafları gibi faktörlere bağlı olarak yapılabilir. Çocukların ihtiyaçları arttıkça, nafaka alıcısının yükümlülükleri de artacağı için nafaka artışı talep edilebilir. 

4. Nafaka artırımı her yıl yapılır mı? 

Nafaka artırımı, nafaka ödenmeye başlandıktan sonra yaşam koşullarında önemli değişiklikler yaşandığında yapılabilir. Ayrıca, nafaka ödeyen kişinin gelirinde artış olduğunda veya nafaka alıcısının geçim sıkıntısı çekmesi durumunda başvuru yapılabilir. 

5. Nafaka artırımı için ödeme yapılmazsa ne yapılır? 

Nafaka artırımı kararı, mahkeme tarafından verildikten sonra, nafaka ödeyen kişi tarafından yerine getirilir. Mahkeme, nafaka miktarını belirledikten sonra, kararın uygulanması için tarafları bilgilendirir ve yeni nafaka miktarı geçerli olmaya başlar. Eğer kişi ödeme yapmazsa icra daireleri aracılığı ile kişi hakkında icra takibi başlatılabilir. 

6. Nafaka artırımı davası reddedilirse ne yapılır? 

Nafaka artırımı davası reddedildiğinde, kararın gerekçeleri incelenerek, karara itiraz edilebilir. İtiraz, Bölge Adliye Mahkemesi’ne yapılabilir.