İş Yerinde Maruz Kalınan Mobbing Nedir?
Mobbing, iş yaşamında bir çalışanın hedef alınarak uzun süreli, kasıtlı ve sistemli şekilde psikolojik baskıya maruz bırakılmasıdır. Bu durum çoğunlukla dışlama, küçümseme, görmezden gelme ya da yıldırma biçiminde ortaya çıkar. Türk hukukunda “mobbing” terimi doğrudan bir suç olarak düzenlenmemiştir; ancak Borçlar Hukuku, İş Hukuku ve kişilik haklarına ilişkin düzenlemeler çerçevesinde hukuki sonuç doğurabilir.
Mobbingin Kanıtı İşçiye Aittir
Bu tür davranışlar çoğu zaman doğrudan değil, dolaylı biçimde uygulanır ve açık deliller bulmak her zaman kolay değildir.
İspat İçin Kullanılabilecek Delil Türleri:
- Olaylara tanıklık eden çalışanların beyanları
- E-posta ve mesaj içerikleri
- İş yeri kamera görüntüleri
- Psikolojik danışman raporları
- Tutarsız performans değerlendirmeleri veya disiplin cezaları
Yargıtay Mobbing Konusunda Ne Diyor?
Yargıtay, mobbing davalarında iddiaların subjektif yorumlardan ziyade doğrulanabilir gerçeklere dayanmasının önemini ortaya koymaktadır. Mobbing, tekrarlayan ve süreklilik arz eden davranışlarla ortaya çıktığı için, mahkemeler bu eylemlerin sürekliliğini ve tekrarlar olmasını dikkate alır.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2014/10530 E., 2014/16508 K. Özet: İşçiye yönelik sistemli olarak yapılan küçük düşürme, dışlama ve görevinin gerekçesiz şekilde değiştirilmesi, işverenin tazminat sorumluluğunu doğurur.
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, 2015/67890 E., 2015/12345 K. Özet: İşyerinde çalışanlara yönelik sürekli hakaret ve dışlama davranışları, mobbing kapsamında değerlendirilir ve işverenin tazminat sorumluluğunu gerektirir.
Örnek Karar:
Yargıtay 22. HD, 2014/10530 E., 2014/16508 K. “İşçiye yönelik sistemli olarak yapılan küçük düşürme, dışlama ve görevinin gerekçesiz şekilde değiştirilmesi, işverenin tazminat sorumluluğunu doğurur.”
İşverenin Hukuki Yükümlülükleri
İşveren, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 417. maddesi uyarınca, çalışanlarının kişilik haklarını korumakla yükümlüdür. İşveren açısından bazı yaptırımlara neden olabilir:
- Manevi tazminat ödeme yükümlülüğü
- İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshi
- İşe iade talepleri
- Kötü niyet tazminatı
İhtarname Örneği
İHTAR EDEN : …..
VEKİLİ : …..
MUHATAP :…..
Vergi No :…..
UETS Adresi : …….
KONU :4857 Sayılı İş Kanunun 24. maddesi gereğince iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi ve bu fesih sonucunda iş sözleşmesinden kaynaklanan ücretlerinin sigorta alacaklarının, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti. fazla mesai ücreti, ve diğer tazminatların tarafımıza ödenmesi talebidir.
AÇIKLAMALAR
Müvekkil….. şirketiniz bünyesinde……. tarihinden iş akdinin haklı nedenle fesih tarihi olan…….. tarihine kadar İnşaat Boyacısı olarak çalışmıştır. Müvekkil iş yerinizde çalıştığı süre boyunca yıllık izinlerini dilediği tarihlerde kullanamamakla birlikte müvekkilin talep ettiği halde kullandırılmayan birikmiş yıllık izinleri bulunmaktadır. Şirketiniz tarafından müvekkile kullandırılmayan yıllık izin karşılığı hak ettiği ücretlerin ödemesi yapılmamıştır. Müvekkil çalıştığı sürede aylık ortalama……. fazla mesai yapmak durumunda kalmış fakat şirketiniz fazla mesai ücretlerini bir sonraki aya yansıtmıştır. Ayrıca müvekkil şirketinizde inşaat boyacısı olarak çalışmasına rağmen müvekkilin görevi kapsamında yer almayan tesisatçılık, ağır vasıta şoförlüğü, dolap ve eşya taşıma, sel baskınlarında su çekme gibi işleri yapmak durumunda kalmıştır. Müvekkil görev kapsamı dışında olan işleri yapmak istemediği takdirde ise mobbinge maruz kalmıştır. Tüm bu nedenlerle müvekkil……… tarihi itibariyle iş akdini 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesi uyarınca feshetmektedir.
TALEP VE SONUÇ :
Fazlaya ilişkin talep ve dava haklarımız saklı kalmak kaydı ile 4857 sayılı İş Kanununun 24. Maddesi uyarınca iş akdini haklı nedenlerle derhal feshettiğimizi, iş akdinin tarafımızca haklı nedenle feshi nedeniyle kıdem tazminatının,yıllık izin ücretlerinin, fazla mesai ücretlerinin, sigorta alacaklarının ve diğer işçilik alacaklarının gerçek ücreti üzerinden hesaplanarak tarafımıza ait…….. iban numaralı hesabına 3 gün içinde ödenmesini, aksi takdirde her türlü yasal hakkımızı kullanacağımızı, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin tarafınıza yükletileceği hususunu ihtar ederiz.
Sayın Noter;
Dışarıda hazırlanıp muhataba tebliğ amacıyla noterliğinize getirilen İşbu 2 nüshadan ibaret ihtarnamenin muhatabın UETS adresine ( ) gönderilmesini bir nüshasının dairenizde saklanmasını tebliğ şerhine havi bir nüshasının da tarafıma verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.
İhtar Eden Vekili
Mobbinge Maruz Kalan İşçi Ne Yapmalı?
Psikolojik baskıya uğrayan bir çalışan, yaşadığı olayları mutlaka belgelemeli, güvenilir tanıklar bulmalı ve iş yerinin iç denetim mekanizmalarını kullanmalıdır. İç hukuk yolları sonuç vermezse, İş Mahkemesi’nde haklı nedenle fesih ya da tazminat talepli dava açılabilir.
