Limited şirket, Türkiye içerisinde en yaygın tercih edilen şirket türlerinden biridir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygun olan bu yapı, ortaklara sınırlı sorumluluk sağlama avantajı sunar. Ancak işler yolunda gitmediğinde, özellikle ortaklardan biri iflas ederse, “Ortak şahsi mal varlığıyla sorumlu tutulur mu?” sorusu gündeme gelir.
Limited Şirket Nedir ve Tüzel Kişilik Ne Anlama Gelir?
Limited şirketler, Türk Ticaret Kanunu’na göre en az bir, en fazla elli ortakla kurulabilen ve tüzel kişiliğe sahip sermaye şirketleridir. Tüzel kişilik, şirketin kendi adına hak ve borç sahibi olabilmesi, dava açabilmesi ya da aleyhine dava açılabilmesi anlamına gelir.
Bu yapıda, şirketin borçlarından şirket tüzel kişiliği sorumludur. Yani genel kural olarak, şirket borçları şirketin mal varlığıyla sınırlıdır. Ortakların kişisel mal varlıklarına doğrudan müdahale edilemez.
Ortakların Şirket Borçlarından Sorumluluğu Var mı?
- Şirketin Özel Borçları (Ticari Borçlar)
Şirketlerin bankaya, tedarikçiye ya da bir üçüncü kişiye olan borçlar, doğrudan ortakları ilgilendirmemektedir. Bu borçlardan dolayı ortakların şahsi mal varlığına haciz konulamaz. Zira şirketin borçları, tüzel kişiliğe aittir. Ortak yalnızca taahhüt ettiği sermaye ile sorumludur. - Vergi ve SGK Borçları
Bu noktada istisnai bir durum vardır. Vergi Usul Kanunu’nun 10. maddesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatı, şirketin kamu borçlarının ödenmemesi durumunda, şirketin kanuni temsilcisi olan ortak/ortakları sorumlu tutar.
Eğer şirketin müdürü, aynı zamanda ortaksa, bu durumda vergi ve SGK borçlarından dolayı şahsi mal varlığına haciz gelebilir.
Yargıtay da bu durumu destekleyen birçok kararında, kanuni temsilcinin sorumluluğunun sınırlı olmadığını belirtmiştir.
Ortak İflas Ederse Ne Olur?
Bir limited şirket ortağı kendi ticari faaliyetlerinden veya şahsi borçlarından dolayı iflas edebilir. Bu durumda:
• Ortağın şirket ortaklığı devam eder.
• Şirketin borçlarıyla ilgili bir iflas söz konusu değildir, çünkü tüzel kişilik bağımsızdır.
• Ancak, ortağın elindeki şirket hissesi de mal varlığına dahildir ve iflas masasına dahil edilir.
Yani: İcra İflas Kanunu gereği ortağın payı haczedilebilir ve gerekirse satılabilir.
Bu yazımızıda okuyabilirsiniz
Bu haciz şirketin faaliyetini doğrudan etkilemez; ancak pay devri söz konusu olursa, yeni ortak şirket yapısını değiştirebilir.
Şirket Borcundan Dolayı Ortağın Malına Haciz Gelir mi?
Özetle, ortak doğrudan şirket borçlarından sorumlu tutulamaz. Ancak şu durumlar dikkatle değerlendirilmelidir:
Durum Şahsi Haciz Mümkün mü?
Şirketin ticari borçları Hayır
Şirketin vergi, SGK borçları Evet
Şirket borcuna kefil olan ortak Evet
Ortağın kendi borcu (şahsi) Evet
Şirket payı üzerinden haciz Evet (hisseye haciz uygulanabilir)
Özellikle şirket müdürü olan ortakların bu konudaki sorumluluklarını çok iyi bilmesi gerekir. Müdür sıfatı, sıradan ortaklıktan farklı olarak vergi dairesi ve SGK karşısında kişisel sorumluluk doğurur.
Ortakların Korunma Yolları Nelerdir?
- Müdürlük görevini sınırlandırmak: Ortaklar arasında müdürlük paylaşımı dikkatle yapılmalı; her ortağın yönetici olmaması, sorumluluk yükünü azaltabilir.
- Kefalet vermekten kaçınmak: Şirketin borçlarına kefil olan ortaklar, şahsi mal varlıklarıyla sorumlu hale gelir.
- Şirket sözleşmesinde özel hükümler koymak: Özellikle temsil yetkili kişiler açıkça belirtilmeli ve diğer ortaklar sınırlandırılmalı, bu durum riskleri azaltır.
- Vergi ve SGK ödemelerinde dikkatli olmak: Müdür sıfatı olan ortak, kamu borçlarının zamanında ödenmemesinden kişisel olarak sorumlu tutulabilir.
- İflas eden ortağın hisselerinin denetlenmesi: Haciz gelen hisselerin üçüncü kişilere geçmemesi için diğer ortakların ön alım hakkı sözleşmede düzenlenebilir.
Sonuç: Ortaklık Ayrı, Sorumluluk Ayrı
Limited şirket yapısı, ortaklara ciddi bir koruma sağlar. Ancak şirket müdürlüğü gibi görevler üstlenildiğinde bu koruma kalkabilir. Özellikle kamu borçları, şahsi sorumluluğa dönüşebilir. Bir ortağın iflası da şirketin borcunu doğrudan etkilemese de şirket hisselerine müdahale imkânı doğurur.
Bu nedenle hem şirket kurulurken hem de yönetilirken, ortaklık yapısının ve temsil yetkilerinin titizlikle belirlenmesi büyük önem taşır.
