Çalışan bir işçi, bazı haklara dayanarak işten kendi isteğiyle ayrılabilir ve bazı durumlarda kıdem tazminatı almaya hak kazanabilir. Ancak her işten ayrılma tazminat anlamına gelmez.
1. Haklı Nedenle Fesih Hakkı
İşçi, şu nedenlerle iş sözleşmesini derhal feshedebilir:
- Maaşın tam ve zamanında ödenmemesi
- İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması
- İşverenin ahlaki ve iyi niyetli kurallara aykırı şekilde davranış sergilemesi (hakaret, mobbing vb.)
- Zorlayıcı nedenler (doğal afet, ağır hastalık)
Bu gibi durumlarda işçi kıdem tazminatı alabilir, ancak ihbar tazminatı talep edemez.
2. Geçerli Nedenle (İstifa) Fesih
İşçi, sadece kişisel sebeplerle ayrılıyorsa (başka işe geçmek, şehir değiştirmek vb.) bu durumda:
- Kıdem ve ihbar tazminatı alamaz.
- Ancak kullanılmayan yıllık izin ücretleri ve varsa ödenmemiş maaşlar ödenir.
3. Askerlik Sebebiyle Ayrılma
Erkek çalışan, askerlik nedeniyle sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı alabilir.
4. Evlenme Nedeniyle Ayrılma
Kadın işçiler, evlilik tarihinden itibaren 1 yıl içinde işten ayrılırsa kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir.
Ayrılmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yazılı fesih bildirimi yapılmalı
- İhbar süresi gözetilmeli ya da işverenle anlaşmalı
- SGK çıkışı ve tüm alacaklar yazılı alınmalı
Sonuç İşten ayrılmak, özellikle uzun süreli çalışanlar adına önemli bir karar. Bu süreç içerisinde hakların bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Her karar verilen istifa kıdem tazminatı hakkı doğurmamaktadır; fakat haklı nedenler ile karar verilen fesihlerde işçi, hem kıdem tazminatına hem de diğer yasal alacaklarına kavuşabilmektedir. Ayrılmadan önce tüm sürecin yazılı belgelerle kayıtlara alınması, işçinin ileride yaşayabileceği mağduriyetlerin önüne geçebilir. Bu sebeple işten ayrılma kararı alan çalışanların, durumlarına uygun hukuki zemini oluşturmaları ve gerekirse bir iş hukuku avukatından destek almaları oldukça faydalı olacaktır.
