Ceza yargılamasında deliller, maddi gerçeğe ulaşabilmekte en önemli araçlardandır. Fakat her delilin kullanılabilir olması mümkün değildir. Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 206. maddesi, hangi durumlarda delilin reddedileceğini düzenlemektedir. Bu madde, adil yargılanabilmek adına koruma açısından büyük önem taşıyor.
CMK 206’ya göre, sanık, müdafi, katılan veya vekili, yargılama sırasında delil sunabilir. Ancak mahkeme, bazı durumlarda bu delilleri reddetme yetkisine sahiptir.
Kanunda öngörülen ret sebepleri şunlardır:
- Delil, kanuna aykırı şekilde elde edilmişse
Örneğin, hukuka aykırı arama sonucunda ele geçirilen bir eşya veya izinsiz yapılan telefon dinlemesi delil olarak kabul edilmez.
- Delil, yargılamayı uzatmaya yönelikse
Sanığın veya tarafların yalnızca davayı sürüncemede bırakmak amacıyla sunduğu, konuyla ilgisiz deliller reddedilebilir.
- Delil, davayla ilgisizse
Yargılanan fiille doğrudan bağlantısı olmayan, olayı aydınlatmaya katkısı bulunmayan deliller dikkate alınmaz.
Hukuka Aykırı Delil Ne Demektir?
CMK 206/2-a açıkça belirtir: “Kanuna aykırı şekilde elde edilmiş olan deliller reddedilir.”
Bu hüküm, Anayasa’nın 38. maddesinde yer alan “hukuka aykırı olarak elde edilmiş bulgular, delil olarak kabul edilemez” ilkesinin yansımasıdır.
Örneğin:
- Hakim kararı olmadan yapılan telefon dinlemesi
- Sulh ceza hâkimi kararı olmadan yapılan konut araması
- Kişinin rızası olmadan yapılan özel yazışmaların kayda alınması
Bu tür deliller, her ne kadar suçun işlendiğini ortaya koysa da yargılamada kullanılamaz.
Yargıtay Kararlarından Örnekler
- Yargıtay 5. Ceza Dairesi bir kararında, sanığın rızası olmadan yapılan telefon kaydının hukuka aykırı olduğuna, bu nedenle delil olarak kullanılamayacağına hükmetmiştir.
- Yargıtay 8. Ceza Dairesi, sanık lehine olmayan ve davayla ilgisi bulunmayan tanık ifadelerinin yargılamayı uzatacağı gerekçesiyle delil olarak kabul edilmemesini yerinde görmüştür.
Delilin Reddedilmesi Kararına İtiraz Edilebilir mi?
Evet. Delil reddi, ara karar niteliğinde. Taraflar, bu karara itiraz edebilmektedirler. Fakat itiraz, genelde davanın görüldüğü mahkeme tarafından değil, bir üst merci tarafınca değerlendirilmektedir.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç
CMK 206, ceza yargılamasında adil yargılanma hakkını koruyan temel hükümlerden biridir.
- Hukuka aykırı elde edilen deliller,
- Yargılamayı uzatmak amacıyla ileri sürülen deliller,
- Davayla ilgisiz deliller,
mahkeme tarafından reddedilebilir. Buna dayanarak, yargılamada sadece hukuka uygun ve olayı aydınlatmaya katkı sağlayabilecek deliller dikkate alınır.
