Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinin 1. fıkrasının (f) bendi uyarınca, bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle gerçekleştirilen dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık suçu kapsamında değerlendirilmektedir. Bu suç türü, failin bilişim araçlarını kullanarak mağduru aldatması ve bu aldatma sonucunda maddi bir kazanç sağlamasını ifade eder.
Günümüzde teknolojinin hızla gelişmesiyle birlikte dolandırıcılık yöntemleri de dijital ortama taşınmıştır. Sosyal medya üzerinden yapılan sahte kampanyalar, e-posta yoluyla gönderilen oltalama mesajları ve sahte web siteleriyle yapılan işlemler, bilişim yoluyla dolandırıcılığın en yaygın örnekleridir.
Bilişim Yoluyla Dolandırıcılık Suçunun Unsurları
Bir fiilin “bilişim yoluyla dolandırıcılık” olarak kabul edilmesi için bazı temel unsurların bulunması gerekir:
– Mağdurun rızasının bulunmaması
– Bir bilişim sistemi aracılığıyla aldatıcı işlem yapılması
– Failin, mağduru aldatmak suretiyle maddi kazanç sağlaması
– Mağdurun bu eylem sonucunda zarara uğraması
Bu yazımızı da okuyabilirsiniz.
Bu suç sadece kasten işlenebilir. Failin bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir. Taksirle yani istemeden işlenmesi mümkün değildir.
Basit Dolandırıcılık ile Farkı Nedir?
Basit dolandırıcılık, yüz yüze ya da doğrudan aldatma yöntemleriyle gerçekleştirilirken, bilişim yoluyla dolandırıcılıkta dijital ortam kullanılır.
Bu nedenle bilişim sistemi, suçu ağırlaştırıcı bir neden haline getirir ve verilen ceza da daha yüksek olur.
Bilişim Yoluyla Dolandırıcılığın Yaygın Görülme Şekilleri
1. Sahte E-Ticaret Siteleri
2. Sosyal Medya Dolandırıcılığı
3. Phishing (Oltalama)
4. Yatırım Vaadiyle Dolandırıcılık
Cezai Yaptırımlar
Türk Ceza Kanunu madde 158/1-f kapsamında bu suçun cezası:
– 4 yıldan 10 yıla kadar hapis,
– 5.000 güne kadar adli para cezası alabilir.
Eğer suç örgütlü şekilde ya da kamu görevlisi tarafından işlenmişse, cezanın durumu arttırılabilir.
Bir Örnek Olay
Bir kişi, sosyal medyada sahte bir “devlet yardımı” kampanyası başlatmış ve bu kampanyaya başvuru yapmak için kullanıcıların bilgilerini toplarken başvuru ücreti adı altında para talep etmiştir. Bu kişiye karşı açılan dava sonucunda bilişim sistemleri kullanılarak nitelikli dolandırıcılık suçu işlendiğine hükmedilmiştir.
Delil Toplama Süreci
Bu tür davalarda dijital deliller büyük önem taşır:
– IP adresi ve cihaz bilgileri,
– Banka işlem kayıtları,
– Sosyal medya mesajları ve e-postalar,
– BTK (Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu) üzerinden alınan teknik kayıtlar incelenir.
Mağdurun Hakları
– Şikâyet hakkı vardır; savcılık resmen soruşturma başlatabilir.
– Dolandırılan para miktarına göre tazminat davası açılabilir.
– Gerekli durumlarda fail hakkında koruma tedbirleri (mal varlığına el koyma gibi) uygulanabilir.
Bilişim yoluyla dolandırıcılık suçunda şikâyet süresi nedir?
Bilişim yoluyla dolandırıcılık şikâyete bağlı suçlardan değildir. Bu nedenle mağdur şikâyet etmese bile savcılık resen soruşturma başlatabilir.
Sosyal medya üzerinden dolandırılan kişi ne yapmalı?
İlk olarak en yakın karakola veya savcılığa başvurarak suç duyurusunda bulunmalıdır. Ardından delil niteliğinde olan ekran görüntüleri, mesajlar ve banka dekontları teslim edilmelidir.
Dolandırıcılık suçu internetten işlenirse ceza artar mı?
Evet. İnternet ya da başka bir bilişim sistemi kullanılarak işlenen dolandırıcılık, “nitelikli dolandırıcılık” sayılır ve daha ağır ceza verilir.
Mağdur olan kişi maddi zararını geri alabilir mi?
Evet. Ceza davası ile birlikte ayrıca tazminat davası açarak zararın tahsili talep edilebilir.
