Askerlik görevi, Türkiye’de her erkek vatandaşın yerine getirmesi gereken anayasal bir yükümlülüktür. Peki, askerlik nedeniyle işten ayrılan bir işçi hangi haklara sahiptir? Kıdem tazminatı alabilir mi? İşsizlik maaşı bağlanır mı?
1. Askerlik Sebebiyle İşten Ayrılmak Geçerli Bir Fesih Nedeni midir?
Evet. İş Kanunu’nun 120. Maddesince hâlen yürürlükte var olan 1475 sayılı eski İş Kanunu’nun 14. maddesine dayanarak, askerlik sebebiyle iş akdini fesheden işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. İşçi, askerlik görevini yerine getirmek üzere işten ayrıldığını işverene yazılı olarak bildirdiği zaman, bu fesih geçerli ve yasal kabul edilmektedir.
2. Kıdem Tazminatı Alabilir mi?
Evet. İşçi, aynı işyerinde en az bir sene çalıştıysa, askerlik sebebiyle işten ayrıldığı zaman kıdem tazminatını alma hakkına sahip bulunmaktadır. Bu tazminat, işçinin işyerinde çalıştığı süre boyunca kazandığı haklara göre hesaplanır.
Örnek: Serhan, bir fabrikada 4 senedir çalışıyor ve askere gitmek adına işten ayrılıyor. İşveren taraf, Serhan’ın brüt maaşı üzerinden 4 senelik kıdem tazminatını ödemekle yükümlü bulunuyor.
3. İhbar Tazminatı Alınabilir mi?
Hayır. İşçi tarafından yapılan fesihlerde ihbar tazminatı hakkı doğmaz. Ancak işçi, ayrılacağı tarihi işverene makul bir süre önceden bildirirse süreç daha sağlıklı yürür.
4. Kullanılmamış İzinlerin Ücreti Ödenir mi?
Evet. Askerlik sebebiyle işten ayrılmak durumunda olan işçiye, varsa kullanmadığı yıllık izin günlerinin ücreti toplu biçimde ödenmektedir. Bu hak, kanunen güvence altındadır ve ödenmemesi durumunda yasal yollara başvurulabilir.
5. İşsizlik Maaşı Alınabilir mi?
Hayır. Askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi, işsizlik maaşı alamaz. Çünkü işsizlik maaşınız, kendi isteği ve kusuru haricinde işsiz kalan kişilere verilmekte. Askerlikte ise işçinin kendi beyanıyla işten ayrılmasına dayandığı için bu kapsama giremez.
6. Askerden Dönüşte İşe Geri Dönüş Hakkı Var mı?
Evet. İş Kanunu’na dayanarak, işçi askerlik dönüşü sonrası terhis tarihinden itibaren 2 ay (60 gün) içerisinde eski çalıştığı yere başvurursa, işveren işçiyi eski işine ya da benzeri bir pozisyona almak zorunda.
Eğer işveren işçiyi işe geri almıyorsa, işçi işe iade davası açabilmekte ya da uğradığı zararın tazminini talep edebilmektedir.
Sonuç
Askerlik görevi sebebiyle işten ayrılan çalışanlar; kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve benzeri önemli haklara sahiptirler. Ancak işsizlik maaşı gibi bazı haklardan yararlanamazlar. Ayrıca askerlik sonrası işe geri dönüş hakkı da yasal güvence altındadır. İşçilerin bu süreçte tüm başvurularını yazılı şekilde yapmaları ve belgelerini saklamaları büyük önem taşır.
