Toplum tarafından sabıka kaydı olarak bilinen adli sicil kaydının bir diğer bölümünü ise adli sicil arşiv kaydı oluşturmaktadır. Kişinin kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri belirli bir zaman sonra silindikten sonra adli sicil kaydından silinerek, adli sicil arşiv kaydında tutulmaktadır. 5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu bu konuda dayanak mevzuat olarak karşımıza çıkmaktadır.

Adli Sicil Arşiv Kaydının Tanımı

Hakkında Türk Mahkemeleri yahut yabancı mahkemeler tarafından kesinleşmiş mahkumiyet hükmü tesis edilen Türk vatandaşlarının ve Türkiye’de suç işlemiş olan yabancı vatandaşların bu kayıtları elektronik ortamda muhafaza edilerek Adalet Bakanlığı Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü nezdinde adli sicil kaydında tutulmaktadır. Kişinin işbu kayıtları belirli şartların varlığı halinde adli sicil kaydından silinerek yeni bir bölüme aktarılmaktadır. İşte bu bölüm adli sicil arşiv kaydı olarak tanımlanmaktadır.

Hangi Durumlarda Adli Sicil Kaydı Arşive Alınmaktadır?

5352 Sayılı Adli Sicil Kanunu uyarınca; belirli şartlar halinde kişinin işlemiş olduğu suça dair kayıtlar adli sicilden silinerek adli sicil arşiv kaydına alınmaktadır. Bu şartlar ise şu şekildedir;

• Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
• Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
• Ceza zamanaşımının dolması,
•  Genel af,
• Kişinin ölümünde ise tüm kayıtlar silinmektedir.

Kimler Adli Sicil Arşiv Kaydını Görebilir/Talep Edebilir?

Adli sicil arşiv kaydı, kişinin özel hayatını ilgilendiren bir husus olmasından dolayı herkes tarafından ulaşılması mümkün olmayan kayıtlardır. Adli sicil kayıtları gizlidir ancak bu durumun bazı istisnaları bulunmaktadır. Bu nedenle adli sicil arşiv kaydını herkesin görmesi ve talep etmesi mümkün değildir. Adli sicil arşiv kaydını talep edebilecek kişi ve kurumlar ise;

• Kişinin kendisi yahut vekaletnamede özel yetki bulunması halinde vekili,
• Bir soruşturma yahut kovuşturma sebebiyle Cumhuriyet Başsavcılıkları ya da Mahkemeler,
• Yüksek Seçim Kurulu,
• Eğer kişi 18 yaşından küçük ise, yalnızca soruşturma ve kovuşturma esnasında savcı ve hakimler tarafından talep edilebilir.

Adli Sicil Fişleri Nelerdir?

Adli sicil kaydında C, Y ve T şeklinde kayıtlar bulunmaktadır. Bu kayıtlar ceza fişi, tali karar fişi ve yerine getirme fişi olarak uygulamada kullanılan belgelerin kısaltmasını oluşturmaktadırlar.

1-   Ceza Fişi Nedir?

Türk mahkemelerince   verilerek  kesinleşen,  disiplin cezaları, sırf askerî suçlar ve tazyik hapsi ile idarî para cezası dışında kalan ceza mahkûmiyetleri, fer’i cezalar  ve güvenlik tedbirlerinin adlî sicile bildirimi için düzenlenen fişlerdir.

2-   Yerine Getirme Fişi Nedir?

Hürriyeti  bağlayıcı   cezalar ile para  cezalarının infaz edildiğini, fer’i cezalarda, güvenlik  tedbirlerinde sürenin  bittiğini, para  cezalarının hürriyeti bağlayıcı cezaya çevrildiği hallerde infazın bittiğini bildiren fişe denilmektedir.

3-   Tali Karar Fişi Nedir?

Ceza fişi ile  adlî sicile  bildirilmiş  olan hüküm ve kararlarda değişiklik yapan kararlar ile kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararların bildirileceği fişlere denilmektedir.

Adli Sicil Arşiv Kaydı Ne Zaman Silinir

Kişinin kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri, yukarıda belirttiğimiz şartların varlığı halinde adli sicil kaydından silinerek adli sicil arşiv kaydına alınmakta ve belirli süreler boyunca burada muhafaza edilmektedir. Kanun koyucu tarafından belirli sürelerin geçmesi halinde işbu kayıtların arşivden silinmesi mümkündür. Şöyle ki;

• Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda yahut Anayasa Madde 76 maddesinde sayılan durumlar halinde, suç kaydının arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren olmak kaydıyla,
• Yasaklanmış hakların iadesi kararı alınır ise 15 yıl sonra,
• Yasaklanmış hakların iadesi kararı alınmaz ise 30 yıl sonra kayıtlar silinecektir.
• Diğer kayıtlar ise (örn. para cezası) 5 yıl sonra silinmektedir.
• Eylemin suç olmaktan çıkması, yahut olağanüstü kanun yolları ile sonucun değişerek beraat haline gelmesi durumunda ise yine kayıtlar süre aranmaksızın silineceklerdir.

Adli Sicil Arşiv Kaydı Nasıl Silinir?

Belirtmiş olduğumuz şartların gerçekleşmesi halinde kişi, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğüne bir dilekçe ile yahut e-devlet sistemi üzerinden talepte bulunarak adli sicil ve arşiv kaydının silinmesini talep edebilmektedir. Ancak bazı belgelerin eksik olması halinde kayıtlar silinmemekte veya süreç hayli uzun bir sürede sonuçlanabilmektedir. Bu durumda mağduriyet yaşamak istemiyorsanız konunun uzmanı bir avukat aracılığı ile işlemlerinizi yapmanızı şiddetli tavsiye ederiz.

Yasaklanmış Hakların İadesi Nedir, Hangi Durumlarda Alınır

Kesinleşmiş mahkumiyet hükmü ile birlikte kişi, belirli haklarını kullanmaktan yoksun kalmaktadır. Bununla birlikte adli sicil arşiv kaydının silinmesi süreci daha uzun bir hal alabilmektedir. İşte kişinin belirli şartlar halinde mahkemeden yasaklanmış haklarının iadesi edilmesi durumu kavramına yasaklanmış hakların iadesi denilmektedir. Şartları ise;

• İnfazın bitmesinden itibaren 3 yıllık sürenin geçmiş olması,
• Bu süre içerisinde yeni suç işlenmemesi ve hayatını iyi halli geçirdiğine dair hakimde olumlu kanaat oluşması gerekmektedir.

Kişi bu şartları sağladığı takdirde yasaklanmış haklarının iadesine karar verilip, belirli suçlar bakımından arşiv kaydının silinme süresi 30 yıldan 15 yıla düşecektir.

Adli Sicil Kaydı ile ilgili yazımızı da okumak isteyebilirsiniz.