Ceza yargılamasında en kritik aşamalardan biri şüphelinin ifadesinin alınmasıdır. Çünkü ifade, dosyanın seyrini belirleyebilecek en önemli delillerden biridir. Bu nedenle Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 147. maddesi, şüphelinin haklarını açıkça düzenlemiştir. Peki, şüpheli ifade verirken hangi haklara sahiptir ve nelere dikkat etmelidir?
CMK 147’ye göre ifade alınırken şüpheliye:
- Hakkındaki suçlama açık ve anlaşılır bir şekilde bildirilir.
- Müdafi seçme hakkı olduğu hatırlatılır ve avukat olmadan ifade vermemesi gerektiği belirtilir.
- Susma hakkı olduğu söylenir. Yani şüpheli isterse hiçbir soruya cevap vermeyebilir.
- Yakınlarından birine, gözaltına alındığı ve ifade işlemi yapıldığı haber verilir.
- İfadesinin, kendi özgür iradesiyle verildiği, baskı altında olmadığı güvence altına alınır.
Şüphelinin İfade Sırasında Hakları
İfade aşamasında şüphelinin en temel hakları şunlardır:
- Avukat ile birlikte olma hakkı
Şüpheli, ifade sırasında avukat talep edebilir. Avukat olmadan ifade vermek ileride telafisi mümkün olmayan hak kayıplarına yol açabilir.
- Susma hakkı
Şüpheli, kendisini suçlayacak sorulara cevap vermek zorunda değildir. Bu hakkı kullanmak, suçluluk anlamına gelmez.
- İfade metnini okuma ve imzalama hakkı
Şüpheli, ifadesini bitirdikten sonra metni okuyabilir, yanlışlık görürse düzeltilmesini isteyebilir. Yanlış veya eksik yazılan ifadeyi imzalamak ileride sorun yaratabilir.
- Kötü muameleye karşı korunma hakkı
Hiçbir şekilde işkence, tehdit, baskı veya aldatma ile ifade alınamaz. Böyle bir durumda ifade geçersiz hale gelir.
İfade Sırasında Nelere Dikkat Edilmeli?
- Avukatsız ifade vermekten kaçının. Özellikle ceza dosyalarında avukat desteği hayati önem taşır.
- Susma hakkınızı bilinçli kullanın. Bazen hiç konuşmamak, yanlış bir şey söylemekten daha koruyucudur.
- Size sorulan soruları aceleyle cevaplamayın. Düşünerek, gerektiğinde avukatınızla görüşerek cevap verin.
- İfade tutanağını mutlaka okuyun. Söylemediğiniz bir cümle yazılmışsa mutlaka düzeltilmesini talep edin.
- Baskı veya tehdit hissederseniz bunu tutanağa geçirin. Bu, ifadenin geçerliliğini tartışmalı hale getirebilir.
Yargıtay’ın Görüşü
Yargıtay, ifade alma sırasında CMK 147’deki hakların şüpheliye usulüne uygun şekilde hatırlatılmaması durumunda alınan ifadenin delil değeri taşımayacağına karar vermektedir. Yani usulsüz bir ifade, hükme esas alınamaz.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç
CMK 147, şüphelinin adil yargılanma hakkını güvence altına alan en temel düzenlemelerden biridir. İfade sırasında şüphelinin avukatıyla birlikte olması, susma hakkını gerektiğinde kullanması ve ifade tutanağını dikkatle kontrol etmesi hayati öneme sahiptir. Unutulmamalıdır ki, yanlış verilen bir ifade, tüm davanın seyrini değiştirebilir.
