Hukuk sisteminde yemin, gerçeğin ortaya çıkarılması amacıyla başvurulan ciddi bir beyan yöntemidir. Özellikle ceza yargılamasında tanığın ya da tarafın yemin etmesi, söylediği sözlerin doğruluğuna dair hukuki ve vicdani bir teminat anlamına gelmektedir. Fakat bazı kişiler, gerçeğe aykırı beyanlarını “yemin” ile güçlendirerek mahkemeyi yanıltabilmektedirler. Bu durumda, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) suç olarak düzenlenmiştir ve ağır yaptırımlarla sonuçlanır.
TCK’da Yalan Yere Yemin Suçu
Türk Ceza Kanunu’nda “yalan yere yemin” suçu, esasen yalan tanıklık kapsamında değerlendirilir. TCK m.275 ve devamında tanıklık sırasında gerçeğe aykırı beyanda bulunma hali düzenlenmiştir. Eğer tanık, beyanını yemin ederek doğruluyorsa, suçun ağırlığı artırılır.
Buradaki amaç, mahkeme huzurunda gerçeğin çarpıtılmasını önlemek ve adaletin doğru işlemesini sağlamaktır.
Suçun Unsurları
Yalan yere yemin suçunun oluşabilmesi adına:
- Yemin Yetkili Merci Önünde Yapılmalıdır
Yemin, mahkeme veya kanunen yemin verme yetkisine sahip kişi/kurum önünde yapılmalıdır.
- Beyan Gerçeğe Aykırı Olmalıdır
Söylenen sözlerin gerçek dışı olması gerekir.
- Kast Unsuru Bulunmalıdır
Kişi, bilerek ve isteyerek gerçeğe aykırı beyanda bulunmalıdır. Yanlış hatırlama ya da yanılgı ile söylenen ifadeler suç oluşturmaz.
Cezası
TCK’ya göre yemin ederek yalan tanıklık yapan kişiler:
- 1 yıldan 10 yıla varana kadar hapis cezası ile cezalandırılabilmektedir.
- Suçun işlendiği davanın niteliğine göre ceza artabilir.
- Örneğin, bir ceza davasında yalan yere edilen yeminin cezası, özel hukuk davasına kıyasla daha ağır şekildedir.
Ayrıca, mahkemenin doğru karar vermesini engelleyecek derecede ağır sonuçlar doğurmuşsa ceza yarı oranında artırılabilir.
Cezayı Azaltan veya Ortadan Kaldıran Haller
- Pişmanlık: Tanık, hüküm verilmeden önce gerçeği açıklarsa cezasında indirim yapılabilir.
- Zorla Yalan Söyleme: Baskı, tehdit veya korkutma ile yalan yere yemin edilmişse cezada indirime gidilebilir.
Hukuki ve Vicdani Boyut
Yalan yere yemin, sadece hukuki değil, aynı zamanda etik ve vicdani bir sorumluluğu da ihlal eder. Mahkemenin adaletli karar vermesi, tanıkların ve tarafların doğru bilgi vermesine bağlıdır. Yalan beyan, masum kişinin cezalandırılmasına ya da suçlunun serbest kalmasına neden olabilir.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç olarak yalan yere yemin, toplumun adalet anlayışına direkt zarar veren ciddi bir suçtur. Kişilerin, mahkemede veya yetkili mercilerde verdikleri ifadelerin doğruluğuna dikkat etmeleri, hem hukuki yaptırımlardan korunmaları hem de vicdani sorumluluklarını yerine getirmeleri açısından zorunludur.
