Türk Ceza Kanunu (TCK), sadece suç işleyen kişiyi değil, başka birinin işlediği suçu kendi üzerine alan kişi veya kişileri de cezalandırır. Bu durum, “suç üstlenme” olarak adlandırılır ve özellikle soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde adaletin sağlıklı işlemesi için önemli bir düzenlemedir.
Suç Üstlenme Nedir?
TCK’nın 270. maddesi uyarınca suç üstlenme;
- İşlenmiş olan bir suçu,
- O suçu işlemeyen bir kişinin kendi üzerine alması ya da kendisini o suçun faili gibi göstermesidir.
Bu fiil, yargı makamlarını yanıltmak ve gerçek suçlunun bulunabilmesini engellemek anlamına geldiği için bağımsız suç olarak düzenlenmektedir.
Suç Üstlenme Suçunun Unsurları
- Ortada işlenmiş bir suç olmalıdır: Henüz hiç işlenmemiş bir suçu üstlenmek, “iftira” ya da “yalan tanıklık” gibi başka suç kapsamına girebilmektedir.
- Fail, gerçekte suçu işlememiş olmalıdır: Suç üstlenme, sadece başkasının işlediği suçlar için söz konusudur.
- İrade açıklamasıdır: Kişi, kendisini suçun faili gibi göstermeli ya da bu yönde beyanda bulunmalıdır.
Örnek: Bir trafik kazasında gerçek sürücü yerine arkadaşının “ben kullandım” diyerek ifade vermesi.
Suç Üstlenme Suçunun Cezası
TCK m.270’e dayanarak; suçu üstlenen kişiler altı aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılmalıdır.
Eğer üstlenilen suçun cezası daha ağır ise, bu durumda ceza miktarını etkilemez; suç üstlenme suçu bağımsız olarak değerlendirilir.
Suç Üstlenme ile İlgili Yargıtay Kararı
Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2021 tarihli bir kararında; sanığın, başkasına ait bir uyuşturucu maddeyi “benim” diyerek üstlenmesi hâlinde, TCK m.270 kapsamında suç üstlenme suçunun oluştuğuna hükmetmiştir. Mahkeme, failin bu beyanının kolluk güçlerini ve savcılığı yanıltmaya yönelik olduğunu vurgulamıştır.
Suç Üstlenme ile Karıştırılan Suçlar
- İftira (TCK m.267): Suç üstlenmeden farklı olarak, iftirada kişi gerçekte suçsuz birini suçlu gösterir.
- Yalan tanıklık (TCK m.272): Tanıklık sırasında gerçeğe aykırı beyanda bulunma durumudur.
- Yardım etme (TCK m.39): Suçun işlenmesine katkıda bulunmak farklı bir hukuki değerlendirmeye tabidir.
Sonuç
Suç üstlenme, iyi niyetle olsa bile adaletin doğru şekilde işlemesini engellediğinden dolayı kanunen yasaktır ve cezalandırılmalıdır. Gerçek failin bulunmasını engelleyen bu tür davranışlar, soruşturma sürecini uzatır ve hukuki açıdan ciddi sonuçlar doğurur.
