Günümüzde ikinci el ürünlerin alım-satımı oldukça yaygınlaştı. Ancak bu alışverişlerde farkında olmadan suç eşyasına temas etmek, ciddi bir ceza sorumluluğu doğurabilir. Türk Ceza Kanunu’nun 165. madde, suçtan elde edilmiş eşyanın bilinçli şekilde satın alınmasını ya da kabul edilmesini başka bir suç olarak düzenlemektedir.
“Bir suçun işlenmiş olmasıyla elde edilen bir eşya, olduğunu bilerek satın alan ya da kabul eden kişiler, 6 aydan 3 yıla varana kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılabilir.”
Bu hükümle, suç sonrası elde edilen malın piyasaya yayılmasının önüne geçilmesi hedeflenmiştir. Böylece suçun ekonomik fayda doğurması engellenmekte, malvarlığı düzeni korunmaktadır.
Suçun Unsurları
Fail
Bu suçun faili, suça doğrudan katılmayan ama suçtan elde edilen eşyayı bilerek kabul eden kişidir. Suçun asıl faili bu suçtan ayrıca sorumlu tutulmaz.
Konu
Bir suç işlenmesiyle beraber elde edilmiş olan eşya, suçun konusunu oluşturmaktadır. Bu eşyalar çalıntı bir telefon, dolandırıcılıkla alınmış para ya da kaçakçılık yolu ile temin edilmiş bir ürün olabilir.
Bilerek Kabul Etme
Suç oluşması adına failin, eşyanın suç yoluyla elde edildiğini bilerek alması gerekmektedir. Bilme kastı yoksa, suç oluşturmaz.
Uygulamada Örnekler
- Ucuza satılan bir cep telefonunun çalıntı olduğunu bilen kişinin bunu satın alması.
- Dolandırıcılık yoluyla alınan paranın aklanarak kabul edilmesi.
- Hırsızlık sonrası elde edilen eşyaların sahte belgelerle devralınması.
Bu örneklerin hepsi suçun oluşmasına neden olur.
Yargıtay Uygulaması
“Sanığın, piyasa değeri 8.000 TL olan cep telefonunu 1.000 TL’ye alması ve çalıntı olduğunu bilmesine rağmen kullanması, TCK m. 165 anlamında suç oluşturur.”
“Failin suçtan elde edilen eşyayı bedelsiz kabul etmesi, ‘kabul etme’ unsurunu ortadan kaldırmaz.”
Yargıtay’a göre, failin eşyanın piyasa değerini bilmesine rağmen çok düşük fiyata satın alması, suça dair bilme kastı bulunduğunu gösterebilir.
Cezası
- Hapis cezası: 6 aydan 3 yıla kadar
- Adli para cezası: Hapis cezasına ek olarak verilebilir
- Uygulamaya göre, özellikle ilk suçlarda HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) veya ceza ertelenmesi mümkündür.
Sık Sorulan Sorular
- Bilmeden suç eşyası alırsam ceza alır mıyım?
Hayır. Suçun oluşması için eşyanın suçtan elde edildiğini bilerek satın almanız gerekir. Ancak şüpheli bir durumda dikkatli olmanız beklenir.
- Eşyayı geri verirsem ceza kalkar mı?
Hayır. Eşyayı iade etmek, suçun oluşumunu ortadan kaldırmaz. Sadece ceza indirimi açısından değerlendirilebilir.
- Hangi suçtan elde edilmiş eşyalar bu kapsama girer?
Hırsızlık, dolandırıcılık, yağma, kaçakçılık gibi malvarlığına karşı işlenen suçlardan elde edilen eşyalar kapsamdadır.
Sonuç
TCK m. 165 kapsamındaki bu suç, basit bir alışveriş gibi görünen bir eylemin ciddi cezalara yol açabileceğini gösterir. Özellikle ikinci el eşya alım-satımı yaparken, eşyanın kaynağını bilmek ve belge istemek hayati önemdedir.
Unutulmamalıdır: Kazanılmış gibi görünen bir eşya, kaybedilecek bir sabıka kaydına dönüşebilir.
