Ceza hukuku sistemimizde bazı suçlar, kamu adına resen (kendiliğinden) soruşturulurken, bazıları ancak mağdurun şikâyeti üzerine gündeme gelmektedir. İşte ikinci grupta bulunan suçlarda şikâyet süresi kritik bir öneme sahiptir. Süre dolduğunda şikâyet hakkı düşer ve artık savcılık soruşturma yapamaz.
Şikâyet Süresinin Hukuki Dayanağı
Türk Ceza Kanunu’nun 73. maddesine göre: “Soruşturulması ve kovuşturması şikayete bağlı olan suçlarda, şikayet hakkı fiilin ve failin öğrenilmesine itibaren altı ay geçmekle düşer.”
Bu maddeye göre şikayet süresi:
- 6 ay ile sınırlıdır.
- Süre, mağdur olanın hem suçu hem de faili öğrenmesiyle başlamakta.
- 6 ay geçtikten sonra şikâyet hakkı düşer.
Şikâyet Süresinin Başlangıcı
- Olay ve Failin Aynı Anda Bilinmesi: Örneğin, hakaret eden kişinin kim olduğu olay anında biliniyorsa süre hemen başlar.
- Failin Sonradan Öğrenilmesi: Örneğin, sosyal medya üzerinden gelen hakarette kullanıcı hesabının kime ait olduğu sonradan öğrenilirse, süre bu öğrenme tarihinden başlar.
Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2021/4325 E., 2022/1847 K. sayılı kararında; failin kimliğinin öğrenildiği tarihin süre başlangıcı olduğuna hükmetmiştir.
Şikâyete Bağlı Suçlara Örnekler
- Hakaret (TCK m.125)
- Basit yaralama (TCK m.86/2)
- Kişilerin huzur ve sükûnunu bozma (TCK m.123)
- Özel hayatın gizliliğini ihlal (TCK m.134)
Şikâyetin Geri Alınması
TCK m.73’e göre:
- Şikâyet, soruşturma ve kovuşturma sırasında geri alınabilmektedir.
- Fakat geri alma hakkı yalnızca bir kez kullanılabilir.
- Geri alma halinde dava düşmektedir.
Sürenin Kaçırılması Durumunda
Eğer 6 aylık süre geçirilirse:
- Savcılık “şikâyet süresi dolmuştur” gerekçesiyle kovuşturmaya yer olmadığına dair kararı (KYOK) verir.
- Artık aynı fiil adına şikâyet hakkı kullanılamaz.
- Fakat suçun şikâyete tabi olmadığı (resen soruşturulan) ortaya çıkarsa, süre engel olmaz.
Pratik Öneriler
- Suçu ve faili öğrendiğiniz tarihten itibaren takvimi not edin.
- Şikâyet dilekçenizi yazılı olarak savcılığa, kolluğa ya da mahkemeye verin.
- Delillerinizi (mesajlar, kamera kayıtları, tanık bilgileri) mutlaka ekleyin.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç
Şikâyet süresi, hak kaybı yaşanmaması için titizlikle takip edilmesi gereken bir hukuki süre türüdür. 6 ay kısa bir zaman gibi görünebilir, bu nedenle mağduriyet yaşayan kişilerin beklemeden hukuki sürece başlaması önemlidir.
