Taşınmaz hukuku içerisinde en çok karıştırılan konulardan biri oturma hakkı, yani “sükna hakkı”dır. Bir kişiye bir evin tamamında veya belirli bir bölümünde yaşama yetkisi tanıyan bu hak, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş sınırlı ayni haklardan biridir. Özellikle aile içi taşınmaz devri ve miras planlamalarında sıkça karşımıza çıkar.
Oturma Hakkının Tanımı
Oturma hakkı, kişiye belirli bir konutta veya konutun bir kısmında yaşama ve oturma yetkisi tanıyan ayni bir haktır. Bu hak sayesinde kişi, evin maliki olmasa bile ömür boyu veya belirli bir süre o evde yaşayabilir.
Örnek: Bir baba, kendi evinde kızına ömür boyu oturma hakkı tanıyabilir. Baba evi satmak istese bile kızının oturma hakkı devam eder.
Hukuki Özellikleri
- Kişiye sıkı sıkıya bağlıdır: Oturma hakkı devredilemez, kiraya verilemez ve mirasçılara geçmez. Yalnızca hak sahibi kullanabilir.
- Tapuya tescil edilir: Hak, tapu siciline işlendiğinde üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir. Ev satılsa bile oturma hakkı yeni malik tarafından tanınmak zorundadır.
- Sınırlı kapsamlıdır: Hak sahibi, evde yalnızca oturabilir. Evi başkasına kullandıramaz veya gelir elde edemez.
Oturma Hakkının Kurulması
Oturma hakkı, tapu müdürlüğünde resmi senet düzenlenerek ve tapuya tescil edilerek kurulur. Taraflar arasında yalnızca sözleşme yapılması yeterli değildir.
Kurulabilecek yollar:
- Malik ile hak sahibi arasında sözleşme yapılması,
- Vasiyetname veya miras sözleşmesi ile tanınması,
- Mahkeme kararıyla kurulması.
Oturma Hakkının Kullanımı
Hak sahibi, konutta bizzat yaşamak zorundadır. Evini başkasına devredemez veya kiraya veremez.
- Eğer evin tamamı değil, yalnızca bir bölümü üzerinde oturma hakkı verilmişse, kullanım sınırları tapuda belirtilir.
- Hak sahibi evin bakımına özen göstermek zorundadır. Aksi halde malik, hakkın kaldırılmasını talep edebilir.
Oturma Hakkının Sona Ermesi
Oturma hakkı şu hallerde sona erer:
- Hak sahibinin ölümü,
- Sürenin dolması,
- Hak sahibinin hakkından feragat etmesi,
- Hakkın kötüye kullanılması (örneğin evi başkasına kiraya vermesi).
Hakkın sona ermesi halinde tapu kaydı da silinir.
Uygulamadaki Önemi
Oturma hakkı özellikle şu durumlarda tercih edilir:
- Yaşlı kişilere ömür boyu barınma garantisi sağlamak,
- Çocuklara güvence vermek,
- Mal varlığı devrinde, hak sahibini mağdur etmemek.
Örneğin bir kişi evini oğluna devrederken kendi lehine oturma hakkı koydurursa, evin maliki değişse bile ömrü boyunca evde oturma hakkı saklı kalır.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç
Oturma hakkı, taşınmaz maliklerince sıkça başvurulan ve özellikle aile ilişkilerinde güvence sağlayan bir hukuki araçtır. Ancak kullanım sınırları dar olduğu için uygulamada dikkatle düzenlenmeli, tapuya tescil işlemleri doğru yapılmalıdır.
