1- Memur Kavramı ve Memur Olmak İçin Aranan Şartlar
Devlet Memurları Kanunu’na göre memur;
‘‘Mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılır.’’
Yukarıdaki tanımlananlar dışındaki kurumlarda genel politika tespiti, araştırma, planlama, programlama, yönetim ve denetim gibi işlerde görevli ve yetkili olanlar da memur sayılır.
Memur Kavramının Başlıca Öğeleri:
– Mesleki güvenceye sahiptirler.
– Kadro usulüyle çalışırlar.
– Atama usulü çerçevesinde çalışırlar.
– Aylık uygulaması esas alınır.
– Süreklilik esastır.
Memurluk için aranan şartları DMK madde 48’de belirtildiği üzere şu şekilde sıralayabiliriz;
Genel şartlar:
1. Türk Vatandaşı olmak,
2. Kanunda belirtilen yaş şartlarını taşımak,
3. Kanunda belirtilen öğrenim şartlarını taşımak,
4. Kamu haklarından mahrum bulunmamak,
5. Türk Ceza Kanununun 53’üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkum olmamak.
6. Askerlik durumu itibariyle;
a) Askerlikle ilgisi bulunmamak,
b) Askerlik çağına gelmemiş bulunmak,
c) Askerlik çağına gelmiş ise muvazzaf askerlik hizmetini yapmış yahut ertelenmiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmak,
7. Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı bulunmamak.
B) Özel şartlar:
1. Hizmet göreceği sınıf için gerekli öğretim ve eğitim kurumlarının birinden diploma almış olmak,
2. Kurumların özel kanun veya diğer mevzuatında aranan şartları taşımak.
2- Atamaların Yapılma Şekli
Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye’nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır.
Kısaca memurların atamalarında kendi isteklerinin yanında kanunda belirtilen sebepler de göz önünde bulundurularak atama işlemleri gerçekleştirilir.
Atama işlemleri her zaman memurun bulunduğu yerden ayrılma talebi olduğunda gerçekleşmez. Bazı durumlarda, ihtiyaç hallerinde idare tarafından memurun talebi olmaksızın atama işlemleri yapılabilmektedir. Bu durumda atama işleminde bir hukuka aykırılık varsa atama iptali davası söz konusu olacaktır. Davanın olumlu sonuçlanması halinde memur hakkında yapılan atama işlemi iptal edilebilecektir.
3- Atama İptal Davası Nedir?
Atamanın iptali davası, ortada bir idari işlem olması sebebiyle, idari idari yargının görev alanına girer. İdari işlemler, idarenin tek taraflı irade açıklamalarıyla doğrudan hukuki sonuç doğuran işlemler olup, yargısal denetime tabidir. Anayasamıza göre idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açık olup atama kararına karşı bu kapsamda iptal talebiyle dava açılacaktır. Hukuka uygunluk denetimi ardından idarenin bu atama işleminde bir hukuka aykırılık varsa işlem iptal edilecektir.
4-Atamanın İptali Davasında Hukuka Aykırılık Sebepleri ve Dava Şartları
Atama iptal davası, memurun atama işleminin hukuka aykırı olduğunu düşündüğü belirli durumlarda açılabilir. Bu durumlara örnek olarak usule aykırılık, yetki aşımı, kamu yararı ve hakkaniyete aykırılık, liyakat ilkesine aykırılık, keyfi veya ayrımcı atama, görevde yükselme ve ünvan değişikliği kriterlerine aykırılık, yer değiştirme, KHK veya idari kararlarla haksız atama verilebilir.
Atamanın iptali davası açılabilmesi için gereken şartları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Atama hukuka aykırı olmalıdır.
- Atama sebebiyle bir menfaat ihlali gerçekleşmelidir.
- Dava açma süresi içinde yetkili idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
5- Davada Yetkili ve Görevli Mahkeme ve Dava Açma Süresi
Kamu görevlilerinin atanması ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme kamu görevlisinin eski veya yeni görev yeri idare mahkemesidir.
Dava açma süresi, genel dava açma süresi olan 60 gündür. Bu süre atama kararının ilgiliye tebliğinden itibaren işlemeye başlar.
6- Atamanın İptali Davasında Yürütmenin Durdurulması Talep Edilebilir mi?
Yürütmenin durdurulması; idari işlemin yürütülmesini (sonuç doğurmasının) açılan davanın sonuna kadar durdurmak amacıyla talep edilen tedbir mahiyetinde bir ara karardır. Yürütme durdurma kararları; idari işlemin iptal edilmesi anlamına gelmemekle birlikte yargılama boyunca işlemin hukuka uygun olduğuna ilişkin karinenin ve aynı zamanda işlemin uygulanmasının durdurulması anlamına gelmektedir.
Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için aranan bazı şartlar vardır. Öncelikle istem gerekir. İstem olmadan yürütmenin durdurulması kararı verilmez. Açılan iptal davası dilekçesinde ‘‘ Yürütmeyi durdurma taleplidir.’’ şeklinde beyanın olması gerekir. Bunun yanında bir teminat ve gerekçe gösterilmesi gerekir. Mahkeme idari işlemin uygulanması halinde giderilmesi güç veya imkansız bir zarar oluşması, işlemin hukuka aykırı olması şartlarının mevcut olması halinde yürütmeyi durdurma kararı verecektir.
Mahkeme davalı idarenin savunmasını alır ve gerekli incelemeleri yapar. İnceleme sonucunda atama işleminin iptaline veya reddine karar verir. Karar taraflara yazılı olarak tebliğ edilir.
Mahkeme kararına itiraz edilebilir. İlk derece mahkemesinin kararına karşı, ilgili bölge idare mahkemesine itiraz veya Danıştay’a temyiz başvurusunu, kararların tebliğinden itibaren 30 gün içinde yapılabilir.
Eğer mahkeme atama işlemini iptal ederse, idare mahkemesi kararı gereği, ilgili kişi eski görevine iade edilir veya hukuka uygun yeni bir atama yapılır.
Aşağıda detaylı dilekçe örneği mevcuttur.
İPTAL DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ
….. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞINA
ANKARA
(DURUŞMA İSTEMİ VARDIR)
(YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİ VARDIR)
DAVACI : İsim – soy isim- adres- T.C. Kimlik No vb. diğer bilgiler
DAVALI : Davalı idare
DAVA KONUSU : …..Atama işleminin iptali
YAZILI BİLDİRİM TARİHİ : Tarih
OLAYLAR : 1. (Olayın kısa açıklaması yapılır.)
2. (Hukuka aykırılıklar gösterilir.)
3……………………………………
HUKUKSAL NEDENLER : Hukuki sebepler
DELİLLER : Atama Emri, Sağlık Kurulu Raporu, Atama emrinin tebliğine ilişkin belge vb. diğer deliller.
SONUÇ VE TALEP :Yukarıda açıklanan nedenlerle, davamın kabulü ile … yılı genel atamalarına … coğrafi bölgeye yapılan atama işleminin iptalini, atandığım il’e katılmam halinde telafisi güç ve imkansız, maddi ve manevi zararlara uğrayacağımdan yürütmenin durdurulmasına, yargılama giderlerinin Davalı idareye yükletilmesine karar verilmesini, davanın duruşmalı olarak görülmesini saygılarımla arz ve talep ederim. TARİH
DAVACI
ADI SOYADI/İMZA
E K L E R :
(Dava ile ilgili belgeler eklenir)
NOT: Yargılamanın duruşmalı yapılması ve/veya yürütmenin durdurulması isteniyorsa bu ibare, dava dilekçesinin sağ üst köşesi ile sonuç ve talep bölümüne yazılacaktır. Davacı arzu ediyorsa tebligat adresi olarak, kıtası dışında bir başka adres de (örneğin bir ev adresi) bildirebilir. Davacı davasını kendi açabileceği gibi, avukat aracılığı ile de açabilir. Avukat ile takip edilen davalarda “davacı vekili” bölümü doldurulacaktır. Dava konusu yapılan idari işlem davacıya ne zaman tebliğ edilmişse, bu bölüme söz konusu tebliğ tarihi yazılacaktır.
Konuyla ilgili hukuki danışmanlık almak için ulaşabilirsiniz.
