Maaş, çalışanın temel geçim kaynağıdır. Ancak borçlunun maaşına haciz konulması, alacaklının haklarını korumak adına mümkün kılınmıştır. Bu noktada hem çalışan hem de işveren için dikkat edilmesi gereken hukuki yükümlülükler ortaya çıkar. Bu yazımızda maaş haczi nedir, nasıl uygulanır, işverenin sorumluluğu nedir, gibi soruların yanıtlarını sade bir dille anlatıyoruz.
Maaş Haczi Nedir?
Maaş haczi, bir borçlunun maaşına, icra müdürlüğü aracılığıyla el konularak alacaklının alacağının tahsil edilmesidir. İcra ve İflas Kanunu’nun 83. maddesinde belirtildiği gibi borçlunun gelirinin ancak yüzde 25’ine kadar olan kısmı haczedilebilmektedir.
Örnek: A kişisinin aylık maaşı 20.000 TL ise, yasal olarak en fazla 5.000 TL’si haczedilebilir. Geri kalan kısım, borçlu çalışanın geçim hakkı gözetilerek korunur.
Maaş Haczi Nasıl Uygulanır?
- Alacaklının, icra müdürlüğüne başvuruda bulunabilir, borçlunun maaşına haciz konulmasını talep edebilir.
- İcra müdürlüğü, borçlu tarafın çalıştığı işyerine maaş haciz müzekkeresi gönderebilir.
- İşveren, müzekkereye uygun olacak biçimde borçlunun maaşından her ay belirli miktarı keserek icra müdürlüğüne gönderebilir.
- Borç sona erene kadar bu kesintiler devam eder.
İşverenin Maaş Haczindeki Sorumluluğu
İşveren, icra dairesinden gelen maaş haczi talebine uymakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uyulmaması durumunda alacaklıya karşı sorumlu hale gelinebilir. Bu da hem idari yaptırımlara hem de tazminat sorumluluğuna neden olabilir.
İşverenin Uyması Gerekenler:
- Maaş haczi müzekkeresini aldıktan sonraki yedi gün içerisinde icra dairesine cevap verilmeli,
- Maaşın hacze uygun kısmını her ay düzenli şekilde kesip icra müdürlüğüne göndermeli,
- Haciz işlemleri işçiye karşı bir ayrımcılık ya da mobbing unsuru olarak kullanmamalıdır.
Uymaması Halinde:
İcra müdürlüğünden gelen tebligata rağmen maaş kesintisini yapmayan veya eksik yapan işveren hakkında:
- Para cezası uygulanabilir,
- Tazminat davası açılabilir,
- Doğrudan işveren aleyhine icra takibi başlatılabilir.
Birden Fazla Maaş Haczi Olursa Ne Olur?
Borçlunun birden fazla alacaklısı varsa, icra dairesi sırasıyla gelen talepleri sıraya alır. İlk gelen haciz talebinden başlayarak maaşın %25’lik kısmı ile ödeme yapılır. Önceki haciz tamamlanmadan sonraki haciz işlemeye başlamaz.
Ancak nafaka alacakları bu sıranın dışında önceliklidir. Nafaka borçları varsa, bunlar doğrudan ve öncelikli olarak kesilir.
İşveren, Çalışanı İşten Çıkarabilir mi?
Maaşına haciz gelen bir çalışanın bu durumu tek başına işten çıkarılma gerekçesi olamaz. İşveren bu nedenle iş akdini feshederse, çalışan kıdem tazminatına hak kazanır ve işe iade davası açabilir.
- Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre:
“Sırf maaş haczi gelmesi, iş akdinin haklı nedenle feshi için yeterli değildir.”
Sık Sorulan Sorular
Maaş haczi borç bitince otomatik kalkar mı?
Tabii. Borç tamamen ödendiği zaman icra müdürlüğü tarafından işverene haczin kalktığı bildirilmelidir.
İşveren maaş haczini bildirmezse ne olur?
Yasal yükümlülüğünü yerine getirmediği için doğrudan icra takibine maruz kalabilir. Ayrıca cezai sorumluluğu da doğabilir.
Devlet memurlarında da maaş haczi uygulanır mı?
Evet. Devlet memurları da dahil olmak üzere tüm çalışanların maaşına haciz konulabilmektedir. Fakat yasal oranın (genellikle %25) aşılmaması gerekir.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç Maaş haczi, hem alacaklıların hakkını korur hem de borçluların temel yaşam hakkını ihlal etmeyen dengeli bir hukuk aracıdır. Fakat bu süreç içerisinde işverenin sorumluluklarını yerine getirmesi büyük önem taşımaktadır. Müzekkereye uymamak, işvereni ciddi yaptırımlarla karşı karşıya bırakabilmektedir
