Hemen hemen herkesin başına gelebilecek bir durumdur: Arabayla park ederken dikkatsizlik sonucu komşunun aracına çarpmak, araca zarar vermek ya da çocukların top oynarken komşunun arabasını çizmesi… Peki böyle bir durumda ceza sorumluluğu doğar mı? Kaza yapan kişi suçlu sayılır mı? Tüm bu soruların cevabı hem Türk Ceza Kanunu (TCK) hem de Borçlar Kanunu kapsamında değerlendirilir.
TCK’da Mala Zarar Verme Suçu (Madde 151)
Türk Ceza Kanunu’nun 151. maddesi “mala zarar verme” suçunu düzenler. Bu maddeye göre, başkasının taşınır veya taşınmaz malına kasten zarar veren kişi, 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Buradaki temel unsur “kast”tır. Yani bir kişinin bilerek ve isteyerek komşusunun aracına zarar vermesi, örneğin sinirlenip camını kırması ya da kapısını çivilemesi gibi davranışlar bu kapsamda değerlendirilir.
Kaza (Taksirle) Durumunda Ne Olur?
Eğer olay bir kazadan ibaretse, yani kişi kasten değil de dikkatsizlikle (örneğin park ederken aynayı kırmak) zarar verdiyse bu durumda suç oluşmaz. Ancak bu, hiç sorumluluk doğurmaz anlamına da gelmez.
Bu tür durumlarda devreye Borçlar Kanunu girer. Zarar veren kişi, verdiği zararı maddi olarak tazmin etmekle yükümlüdür. Eğer sigortası varsa zarar sigorta tarafından karşılanır.
Zararın Karşılanmaması ve Kaçmak
Bazı insanlar, kazayla zarar vermelerine rağmen araç sahibine ulaşmadan olay yerinden uzaklaşıyorlar. Bu davranış, özellikle güvenlik kameraları varsa “kasten gizleme” olarak değerlendirilebilir. Olay kasıtlı hale dönüşebilir.
Eğer kişi zararı bile bile bildirmiyor, kaçıyor ya da inkâr ediyorsa, bu durumda ceza davası açılma ihtimali artar. Ayrıca bu tür davranışlar komşuluk ilişkilerine de ciddi zarar verir.
Örnek Olay
Bir vatandaş, dar bir sokakta komşusunun park halindeki arabasının kapısına çarptı ve olay yerinden kaçtı. Güvenlik kameralarıyla tespit edilen kişi hakkında “mala zarar verme” suçundan dava açıldı. Savcılık, kaçma davranışını kast unsuru olarak değerlendirdi ve 5 ay hapis cezası verdi. Hükmün açıklanması geri bırakıldı (HAGB).
Sonuç
Komşunun arabasına zarar verdiyseniz:
- Kasten yaptıysanız ceza davası gündeme gelebilir.
- Kazayla yaptıysanız sorumluluğunuz tazminat yönündedir.
- Olay yerinden kaçmak, suçun ağırlığını artırabilir.
En doğru davranış, zararı kabullenip karşılamaya çalışmaktır. Böylece hem yasal hem de vicdani sorumluluğunuz hafiflemiş olur.
