İnfaz Nedir?
İnfaz kelime anlamı olarak yerine getirmek demektir. İnfaz Hukuku mahkemeler tarafından verilen ceza ve güvenlik tedbirlerinin İnfaz Kanunu ve İnfaz Hukuku mevzuatına uygun olarak yerine getirilmesini konu alır. Cumhuriyet Başsavcılığı nezdinde görevli bulunan İnfaz Savcıları tarafından hakkında ceza verilen kişilerin ne suretle cezasınıinfaz edeceği, cezaevine hangi tarihte girip ne zaman denetime ayrılacağı, koşullu salıverilme tarihi gibi konularda görevlidir.
Birden Fazla Ceza Bulunması Halinde İnfazın Ertelenmesi
Kişi hakkında birden fazla hapis cezası bulunması halinde cezaların içtimaı/toplanması gerekecektir. Cezalar toplandıktan sonra İnfaz Erteleme durumu toplam ceza miktarı üzerinden değerlendirilecektir.
İnfaz Erteleme Kaça Ayrılır?
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda İnfaz Erteleme durumları şu şekilde düzenlenmiştir;
1- Hastalık Nedeniyle İnfaz Erteleme
2- Gebelik ve Doğum Nedeniyle İnfaz Erteleme
3- Hükümlünün İsteği Üzerine İnfaz Erteleme
4- Ceza İnfaz Kurumunda hayatını yalnız idame ettiremeyen kişilerle ilgili İnfaz Erteleme
5- Çocuğunun Hastalığı Nedeniyle Kadın Hükümlünün İnfazını Erteleme
6- Askerlik nedeniyle İnfaz Erteleme
İnfaz Erteleme Yetkisi Kime Aittir?
İnfaz Erteleme talebi infazla ilgili İnfaz Dosyasının düzenlendiği Cumhuriyet Başsavcılığına yapılabileceği gibi, İnfazın yerine getirilmesi amacıyla başvuru yapılan en yakın Cumhuriyet Başsavcılığı’na da İnfaz Erteleme talebinde bulunabilir. İnfaz savcılığı tarafından İnfaz Erteleme koşullarının bulunması halinde bu yönde karar verilebileceği gibi talebin reddine de karar verilebilir.
Adli Para Cezası Ertelenebilir Mi?
İnfaz Kanunu’nda sadece hapis cezalarının ertelenebileceği düzenlenmiştir. Adli Para Cezaları ertelenemeyecektir. Ancak Adli Para Cezalarıyla ilgili de farklı düzenlemeler mevcuttur. Adli Para Cezasının taksitlendirilmesi, kamuya yararlı işte çalışmaya çevrilmesi gibi düzenlemeler mevcuttur. Adli Para Cezasından çevrilen hapis cezalarının da ertelenmesi mümkün değildir. Ancak bunun istisnası 28/03/2023 tarihli değişiklikle kadın hükümlülere getirilmiştir. Bu duruma aşağıda değinilecektir.
Akıl Hastalığına Tutulan Hükümlünün Cezası Nasıl Ertelenir?
Hükümlülerin Akıl Hastalığına tutulması (akıl hastası olması) halinde 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16. maddesine göre Ceza Erteleme mümkün hatta bir zorunluluktur. Öyle ki kanun maddesinde “cezanın infazı geri bırakılır.” şeklindeki düzenlemeyle emredici bir düzenleme yapılarak akıl hastalarının infazının geri bırakılacağı/erteleneceği kesin olarak belirlenmiştir. Bu durumda Ceza İnfaz Kurumu ya da İnfaz Savcılığının keyfiyetine müsaade edilmemiştir.
Akıl hastası olan mahkum iyileşinceye kadar Türk Ceza Kanunu’nun 57. maddesinde belirtilen sağlık kurumunda koruma ve tedavi altına alınır. Sağlık kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılacaktır. Akıl hastası olan mahkumun cezası;
*Kesin olarak Ertelenecek,
*İyileşinceye kadar Sağlık Kurumlarında koruma ve tedavi altına alınacak,
*Sağlık Kurumunda geçen süreler cezaevinde geçmiş sayılacaktır.
Akıl Hastalığı Dışındaki/Diğer Hastalıklarda Mahkumun Cezası Nasıl Ertelenir?
Akıl hastalığı dışında herhangi bir hastalığı bulunan mahkumlar açısından kesin bir erteleme durumu öngörülmemiştir. Hasta mahkumların cezası Resmi Sağlık Kuruluşlarının mahkumlara ayrılan bölümlerinde infaz edilecektir. Buna göre Akıl Hastalığı Dışında bir Hastalığı bulunan mahkumlar açısından;
*Kesin Erteleme söz konusu değildir.
*Resmi Sağlık Kuruluşunda ceza infaz edilir.
Hasta Mahkumların Cezasının İnfazı Hayati Tehlike Ouşturursa Ceza Nasıl Ertelenir?
Hasta mahkumlar açısından ceza Resmi Sağlık Kuruluşunda infaz edilecektir. 5275 sayılı Kanun’nun 16/2. maddesinde “Ancak bu durumda bile hapis cezasının infazı, mahkûmun hayatı için kesin bir tehlike teşkil ediyorsa mahkûmun cezasının infazı iyileşinceye kadar geri bırakılır.” şeklinde bir düzenleme yapılarak, hapis cezasının ceza infaz kurumunda infazı mahkumun hayatı için kesin bir tehlike teşkil ederse ve bu durum resmi sağlık kurulu raporuyla sabit görülürse cezanın infazı iyileşinceye kadar geri bırakılacaktır.
Gebelik ve Doğum Sebebiyle İnfazın Ertelenmesi
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16/4. maddesi uyarınca;“Hapis cezasının infazı, gebe olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar hakkında geri bırakılır. Çocuk ölmüş veya anasından başka birine verilmiş olursa, doğumdan itibaren iki ay geçince ceza infaz olunur.” Kanunda gebe olan kadın hükümlüler konusunda amir bir düzenleme yapılarak infazın geri bırakılacağı kesin olarak belirtilmiştir. Bu durumda ceza doğumdan 1 yıl 6 ay geçtikten sonra infaz edilecektir.
Gebelik durumunda kanunda bir istisnai durum düzenlenmiştir. Kanun’un 16/5. maddesine göre; “Kapalı ceza infaz kurumuna girdikten sonra gebe kalanlardan koşullu salıverilmesine altı yıldan fazla süre kalanlar ile eylem ve tutumları nedeniyle tehlikeli sayılanlar hakkında dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz. Bu kişilerin cezasının dördüncü fıkrada öngörülen kısmı, ceza infaz kurumlarında kendileri için düzenlenen uygun yerlerde infaz olunur.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Ceza İnfaz Kurumunda Hayatını Yalnız İdame Ettiremeyen Mahkumların İnfaz Ertelemesi
5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16/6. maddesinde “Maruz kaldığı ağır bir hastalık veya engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu koşullarında hayatını yalnız idame ettiremeyen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen mahkûmun cezasının infazı üçüncü fıkrada belirlenen usule göre iyileşinceye kadar geri bırakılabilir.” denilerek bir diğer İnfaz Erteleme durumu düzenlenmiştir. Buna göre yukarıda açıklanan sağlık kurulu raporu alınarak infazın ertelenmesine karar verilebilecektir. Bu durumda kesin olarak erteleme değil, İnfaz Savcılığına inisiyatif kullanma yetkisi verilmiştir.
Çocuğunun Hastalığı Nedeniyle Kadın Hükümlülerin İnfazının Ertelenmesi
5275 sayılıCeza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nda 28/03/2023 tarihinde yapılan değişiklikle 16/a maddesi eklenmiş ve 18 yaşından küçük hasta çocuğu bulunan kadın mahkumların cezasının infazının ertelenmesinin yolu açılmıştır. Kanunda “İnfazına başlanmış olsa bile, toplam on yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkûm olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadın hükümlünün, engelliliği nedeniyle bakıma muhtaç olan veya ağır bir hastalığa maruz kalan on sekiz yaşını doldurmamış çocuğunun bulunması ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağının değerlendirilmesi hâlinde, cezasının infazı Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yıla kadar ertelenebilir. Erteleme süresi her defasında altı ayı geçmemek üzere en çok dört kez uzatılabilir.” denilerek ertelemenin koşulları belirlenmiştir. Özellikle medyaya yansıyan kanser hastası çocuk Yusuf Kerim’in Fetö üyeliğinden cezaevinde bulunan annesine kavuşabilmesi amacıyla düzenlenen bu madde, kadınlara ve hasta çocuklara pozitif ayrımcılık örneği olarak düzenlenmiş ve Yusuf Kerim Yasası olarak da anılmaktadır.
Hükümlünün İstemiyle İnfazın Ertelenmesi
5275 sayılıCeza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nun 17. maddesinde hükümlünün istemiyle İnfaz Erteleme durumu düzenlenmiştir. 17. maddenin 1. fıkrasında; “Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.” denilmektedir. Bu sürelerin üstündeki cezalarda ise erteleme talep edilemeyecektir.
17. maddenin 2. fıkrasında;“Erteleme, her defasında bir yılı geçmemek üzere en fazla iki kez uygulanabilir.Erteleme süresi içinde, hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması hâlinde, erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.” şeklinde düzenleme yapılarak erteleme süresi ve ihlal durumunda cezanın infaz edileceği belirtilmiştir.
17. maddenin devamında ise erteleme kararı verilebilecek diğer durumlar ile hangi suçların kapsam dışında kalacağı düzenlenmiştir; “Birinci fıkrada belirtilen hapis cezalarının infazına başlanmış olsa bile, hükümlünün yükseköğrenimini bitirebilmesi, ana, baba, eş veya çocuklarının ölümü veya bu kişilerin sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle ailenin ticari faaliyetlerinin yürütülebilmesinin veya tarım topraklarının işlenebilmesinin imkânsız hâle gelmesi veya hükümlünün eş veya çocuklarının sürekli hastalık veya malullükleri nedeniyle bakıma muhtaç olmaları ya da hükümlünün hastalığının sürekli bir tedaviyi gerektirmesi gibi zorunlu ve çok ivedi hâllerde, Cumhuriyet Başsavcılığınca bir yılı geçmeyen sürelerle hapis cezasının infazına ara verilebilir. Ancak bu ara verme iki defadan fazla olamaz.
Bu madde hükümleri;
a) Terör suçları, örgüt faaliyetleri çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlardan mahkûm olanlar,
b) Mükerrirlere özgü infaz rejimi uygulanmasına karar verilenler,
c) Disiplin veya tazyik hapsine mahkûm olanlar,
hakkında uygulanmaz.”
İnfaz Erteleme Talebi Nasıl Yapılır?
İnfaz Erteleme Talebi İnfaz Savcılığına bizzat veya bir avukatla verilecek dilekçeyle yapılmaktadır. Ceza İnfaz Kurumunda bulunan mahkumlar ise idareye verecekleri dilekçeyle İnfaz Savcılığına müracaat edebilecektir. İnfaz Savcılığınca hükümlü/mahkumun durumu değerlendirilecek ve Kanunda aranan koşulların sağlanması halinde İnfaz Erteleme verilecektir.
