- TANIMI: Kanunda belirlenmiş olan ihbar süresinin tamamlanmasını beklemeden iş sözleşmesinin feshini haksız şekilde gerçekleştiren taraf, karşı tarafın ihbar tazminatını ödemek mecburiyetindedir. İş sözleşmesini haksız şekilde feshetmiş ve ihbar öneline uymamış olan taraf ihbar tazminatı ödemek ile yükümlüdür.
- İHBAR TAZMİNATI ŞARTLARI
İhbar tazminatının alınabilmesi için İş Kanununun 17. maddesinde sayılan şartların gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Bu şartlar 3 tane olup şu şekildedir:
1. İş sözleşmesi feshinin ihbar sürelerine uyulmadan yapılmış olması gerekmektedir.
2. İşçi ile işveren arasında yapılan ve devam etmekte olan iş sözleşmesi mutlaka belirsiz süreli olmalıdır. Zira, belirli süreli iş sözleşmelerinde fesih hakkının kullanılabilmesi için bu belirtilen sürelere ihtiyaç yoktur. Kanunda açıkça, belirsiz iş sözleşmelerine uygulanacak ihbar tazminatından bahsedilmiştir.
3. Sözleşmenin feshi haklı bir sebebe dayanmamalıdır. (sağlık sebepleri, zorlayıcı sebepler, Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller)
- İstifa Eden İşçi İhbar Tazminatına Hak Kazanır mı?
İş sözleşmesi haklı nedenle dahi olsa kendisi tarafından feshedilen işçinin ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Buna karşılık işçinin iş sözleşmesini haklı sebep olmaksızın ve bildirim sürelerine uymadan feshetmesi halinde, işveren işçiden ihbar tazminatı talep edebilir. Bu doğrultuda, ihbar süresini beklemeden işten çıkan işçi, işverene bu tazminatı ödemekle yükümlüdür. Aynı şekilde işveren de işçiyi ihbar süresinin dolmasını beklemeden işten çıkardığı takdirde işçiye yine bu tazminatı ödemekle yükümlüdür. Bu sebepten işçi tarafından, istifa etmeden önce yazılı bir beyan ile işten ayrılacağının işverene bildirilmesi ve ihbar sürsinin bitişinin beklenmesi, işçiyi ihbar tazminatı tehdidinden kurtaracaktır.
- İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Feshetmesi Halinde İşçi İhbar Tazminatına Hak Kazanır mı?
İhbar tazminatı ancak iş sözleşmesinin haksız feshi durumunda söz konusu olabilecektir. Haksız feshin karşı taraf için yaratacağı mağduriyetler öngörülmüş, ihbar süresi ve ardından tazminatı kanunen belirlenmiştir. Dolayısıyla, haklı bir sebebe dayanarak fesih hakkını kullanan taraf ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. İşçinin veya işverenin yaşadığı sağlık problemleri, zorlayıcı durumlar veya bulunulan ortamın düzen kurallarına aşırı aykırılık barındırması gibi sebepler haklı feshe olanak tanır. Ayrıca, işçinin devamsızlığı, mahkum olması, iş düzen ve ahlakını bozması gibi sebepler işveren için haklı fesih sebeplerindendir. Bu durum yalnız bunlarla sınırlı olmayıp Yargıtay kararlarınca da oldukça genişletilmiştir.
- İHBAR SÜRELERİ NASIL HESAPLANIR?
İhbar tazminatı için belirlenen ihbar süreleri, işçinin işveren bünyesinde çalıştığı süreye göre farklılık göstermekle birlikte bu süreler asgari tutarda süreler olup sözleşmelerle artırılması mümkündür. Bu süreler sözleşmenin işçi bakımından da, işveren bakımından da feshi durumunda değişmemekte olup her iki durumda da aynıdır. Aşağıda belirttiğimiz sürelerin başlangıcı, fesihe yönelik bildirimin yapıldığı gündür. Bu sürelerin bitimi ile iş sözleşmesi feshedilmiş sayılır. Hizmet süresine göre ihbar sürelerini şöyle sıralayabiliriz;
1. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 6 Aydan Az ise; ihbar süresi 2 haftadır.
2. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 6 Ay ile 1,5 yıl arasında ise; ihbar süresi 4 haftadır.
3. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 1,5 yıl ile 3 yıl arasında ise; ihbar süresi 6 haftadır.
4. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 3 yıldan fazla ise; ihbar süresi 8 haftadır.
- HAK EDİLEN İHBAR TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?
İş sözleşmesinin tarafları olan işçi ve işveren bakımından, herhangi birinin ihbar öneline uymaksızın iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, sözleşmeyi haksız şekilde feshetmiş olan tarafın diğer tarafa ödemekle yükümlü olacağı tazminat miktarı; iş sözleşmesinin sürmüş olduğu hizmet süresine göre değişkenlik göstermektedir. Hizmet süresine göre ihbar tazminatı miktarını şöyle sıralayabiliriz;
1. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 6 Aydan Az ise; ihbar tazminatı işçinin 2 haftalık ücretidir.
2. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 6 Ay ile 1,5 yıl arasında ise; ihbar tazminatı işçinin 4 haftalık ücretidir.
3. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 1,5 yıl ile 3 yıl arasında ise; ihbar tazminatı işçinin 6 haftalık ücretidir.
4. İşçinin İşveren Bünyesinde Hizmet Süresi 3 yıldan fazla ise; ihbar tazminatı işçinin 8 haftalık ücretidir.
- İHBAR TAZMİNATI NASIL TAHSİL EDİLİR?
İhbar tazminatına hak kazanan taraf, hak kazandığı ihbar tazminatını ihtar yolu ile işverenden talebi ile tahsil edilebilir. Fakat ihtara karşın işveren ihbar tazminatını ödemez ise dava yolu ile tahsil edebilecektir. İhbar tazminatı davası, iş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunumuzun 17. maddesinde yer alan ihbar önellerine uyulmaksızın feshedilmesi halinde diğer tarafın açacağı tazminat davasıdır.
- İhbar Tazminatı Davasında Arabuluculuk Zorunlu Mudur?
Arabuluculuk süreci yürütülmeksizin ihbar tazminatına ilişkin olarak dava açılması halinde dava şartı yokluğuyla ret kararı verilir. İşbu tazminat davası arabuluculuk dava şartına tabii olup öncelikle arabuluculuk başvurusu yapılarak sonuçlandırılmalıdır. Arabuluculuk sürecinin anlaşamama sonucu ile bitmesi halinde ihbar tazminatı için dava açılabilecektir.
- İhbar Tazminatı Davasında Deliller ve İspat
İşçi tarafından ihbar tazminatı talepli olarak açılan davada, işveren tarafından iş sözleşmesinin ihbar tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermiş olduğunu ya da işçiye ihbar tazminatının ödenmiş olduğunu ispat etmelidir.
- İhbar Tazminatı Davasında Faiz Türü ve Başlangıç Tarihi
İşçi tarafından haksız şekilde işten çıkarılmış olduğu tarihte, iş sözleşmesini sürdüğü hizmet süresi göz önüne alınarak işverene ihbar tazminatının ödenmesi talebi içerikli bir ihtar çekilmelidir. Bu ihtar bir dava şartı olmayıp tazminat yükümlüsü işvereni temerrüde düşürmek için gereklidir. Bu şekilde ihtar çekilmesi yolu ile faiz başlangıç tarihi, işverenin temerrüde düştüğü tarih olan ihtar tebliğ tarihi olacaktır.
Bununla beraber ihtarla işverenin temerrüde düşürülmemesi durumunda, ihbar tazminatının faiz başlangıç tarihi arabuluculuk başvuru tarihi olacak olup ihbar tazminatına faiz bu tarihten itibaren işleyecektir.
İhbar tazminatına uygulanacak faiz, yasal faiz olup, bireysel veya toplu iş sözleşmesinde farklı bir faiz öngörülmemişse yasal faiz uygulanmalıdır.
- İhbar Tazminatı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
İhbar tazminatı davalarına bakmakla görevli mahkeme: İş Mahkemesidir. İhbar tazminatı davalarında yetkili mahkeme ise: İşverenin ya da şubesinin bulunduğu yer veya işin görüldüğü yer mahkemesidir. İşverenin birden fazla olması halinde, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
- İhbar Tazminatı Davasında Hak Düşürücü Süre veya Zamanaşımı
İhbar tazminatı zamanaşımı, 4857 sayılı İş Kanunumuza 12.10.2017 tarihinde eklenen Ek Madde 3. uyarınca 5 yıl olarak belirlenmiştir. İhbar tazminatı hak düşürücü süreye tabi olmayıp iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren 5 yıl zamanaşımı süresi içerisinde talep edilebilecektir.
- Avukat ile İşçi Alacakları İcra Takibi
İşçinin ihbar tazminatının tahsilini bir avukat ile takip etmesi işçinin lehinizedir. Deneyimli bir avukat bu alandaki işlemleri sizin adınıza etkili ve hızlı biçimde gerçekleştirir. Hukuk büromuzla iletişime geçebilir danışmanlık ve dava hizmetleri alabilirsiniz.
