İşçi ve işveren ilişkileri her zaman sorunsuz ilerlemeyebilir. Taraflar arasında güven sarsıldığında ya da kanuna aykırı uygulamalar ortaya çıktığında, taraflardan biri iş sözleşmesini derhal sona erdirme hakkına sahip olabilir. Bu hak, İş Kanunu kapsamında haklı nedenle fesih olarak adlandırılır. Ancak bu hakkın kullanılması belli şartlara bağlıdır.
Haklı Fesih Ne Demektir?
Haklı fesih, taraflardan birinin, karşı tarafın davranışları veya iş koşulları nedeniyle iş sözleşmesini derhal ve ihbarsız olarak sonlandırmasıdır. Bu, hem işçiye hem de işverene tanınmış bir haktır. Ancak haklı nedenle fesih uygulanırken dikkat edilmesi gereken birçok detay vardır. Aksi takdirde yapılan fesih, geçersiz veya haksız sayılabilir.
İşçinin Haklı Fesih Hakkı Ne Zaman Doğar?
İşçi, bazı ciddi durumlarda iş sözleşmesini haklı olarak feshedebilir. Bunlar arasında şunlar yer alır:
- Ücretin hiç veya zamanında ödenmemesi
- Sigortasız çalıştırılmak
- İş yerinde mobbing, hakaret, tehdit, cinsel taciz
- Sağlığı veya hayatı tehdit eden iş koşulları
- İşverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi
Bu tür durumlar söz konusuysa, işçi ihbar süresi beklemeksizin ayrılabilir ve kıdem tazminatını talep edebilir.
İşverenin Haklı Fesih Hakkı Ne Zaman Doğar?
İşverenin haklı nedenle fesih hakkı ise şu durumlarda doğabilir:
- İşçinin görevini kötüye kullanması
- Hırsızlık, yalan beyan, güveni kötüye kullanma
- İşe gelirken alkollü veya uyuşturucu madde etkisi altında gelmek
- İşe devamsızlık
- Mesai saatlerinde çalışmayı reddetmek veya iş disiplinine uymamak
Bu hallerde işveren işçiyi ihbar süresi olmadan çıkarabilir. Ancak burada da feshin geçerli sayılabilmesi için usulüne uygun bildirim yapılması ve gerekçelerin ispatlanabilir olması gerekir.
Haklı Fesih Bildirimi Nasıl Yapılır?
Haklı fesih, kesinlikle yazılı şekilde yapılmalıdır. Sözlü fesih hem geçersiz sayılabilmektedir hem de ileride doğabilecek hukuki uyuşmazlıklarda delil sayılmamaktadır. Yazılı bildirimin içeriği açık ve net olmalı; fesih nedeni açık bir dille belirtilmelidir.
Fesih bildirimi karşı tarafa:
- Noter kanalıyla,
- İadeli taahhütlü mektupla,
- Elden teslim edilip imza alınarak
ulaştırılmalıdır. Fesih nedenini destekleyen belgeler (banka dekontları, mesaj kayıtları, sağlık raporları vb.) saklanmalı ve gerekirse hukuki süreçte sunulmalıdır.
Haklı Fesihte Tazminat Hakkı
- İşçi haklı sebeplerle işten ayrıldığı zaman, kıdem tazminatına hak kazanır. Fakat ihbar tazminatı alamaz.
- İşveren haklı nedenle işçiyi çıkardığında, kıdem ve ihbar tazminatı ödemez.
Tüm bunlara rağmen feshin dayanağı somut ve ispatlanabilir değilse, dava açıldığında feshin geçersiz sayılması mümkündür.
Haklı Fesihte Dikkat Edilmesi Gereken Süre
İşçi veya işveren, haklı sebep sayılan olayı öğrendiği zamandan itibaren en geç 6 iş günü içerisinde fesih hakkını kullanmalıdır. Bu sürenin geçirilmesi durumunda fesih hakkı düşer.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç
Haklı fesih, iş hayatında tarafların kendilerini koruyabilmeleri için tanınmış güçlü bir haktır. Fakat bu hakkın kullanılabilmesi için yasaya uygun bildirim yapılması, nedenlerin açıkça belirtilmesi ve delillerle desteklenmesi şarttır. Aksi halde, haklılık iddiası mahkemede kabul görmeyebilir. Bu sebeple fesih süreci başlamadan önce uzman desteği almak, uzun vadede hak kaybını önleyecektir.
