Görevi yaptırmamak için direnme, Türk Ceza Kanunu 265. maddesinde düzenlenmiştir. Bu suç, kamu görevlisinin görevini yapmasını engellemek amacıyla cebir ya da tehdit kullanılmasını kapsamaktadır. Toplumsal düzenin korunması açısından, kamu görevlerinin güvenli şekilde yerine getirilmesi büyük önem taşır. Bu sebeple yasa koyucu, bu suçu ciddi yaptırımlara bağlamıştır.
Suçun Tanımı
“Kamu görevlilerine karşı, görevi yapmasını engellemek amacıyla, cebir ya da tehdit kullanan kişiye, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilmektedir.”
Bu tanımdan anlaşılacağı üzere, suçun oluşabilmesi için:
- Mağdurun kamu görevlisi olması gerekmeli.
- Görevin ifası sırasında cebir ya da tehdit uygulanmalı.
- Fiilin amacı görevi engellemek olmalı.
Kamu Görevlisi Kimdir?
Kamu görevlisi; devlet kurumlarında ya da kamu tüzel kişiliğine ait kuruluşlarda çalışan, görev ve yetkileri kanunla belirlenmiş kişidir. Örneğin:
- Polis memurları
- İcra memurları
- Zabıta görevlileri
- Öğretmenler
- Sağlık personeli
Cebir ve Tehdit Unsuru
- Cebir, fiziksel güç kullanmaktır. Örneğin, bir polis memurunu itmek, yakasına yapışmak, elini bükmek gibi.
- Tehdit, gelecek zamanda gerçekleşecek bir zarar vermekle korkutmaktır.
Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2020/1878 E., 2021/5425 K. sayılı kararda, sanığın polis memurunun elinden radar cihazını zorla alması ve hakaret etmesinin “görevi yaptırmamak için direnme” kapsamında bulunduğunu vurgulanmıştır.
Cezalar ve Nitelikli Haller
- Temel ceza: 6 ay – 3 yıl hapis.
- Nitelikli hal: Suçun silahla, birden fazla kişi ile beraber, kamu görevlisinin görevini yapmasını tamamen engelleyecek biçimde ya da görevli kişinin yaralanmasına yol açacak şekilde işlenmesi hâlinde ceza artırılır (TCK m.265/2).
- Ayrıca, cebir veya tehdit sırasında başka suç (hakaret, yaralama gibi) işlendiyse, bu suçlar ayrıca cezalandırılır.
Görevin Hukuka Aykırı Olması Durumu
Eğer kamu görevlisinin yaptığı işlem hukuka aykırı ise ve bu durum açıkça ortadaysa, kişi meşru müdafaa veya zorunluluk hali hükümlerinden yararlanabilmekte. Fakat “hukuka aykırılığı” iddia etmek, fiili saldırıyı meşru kılmamakta. Bu durum, ancak mahkeme tarafından değerlendirilebilmektedir.
Soruşturma ve Yargılama Süreci
- Suç resen soruşturulur.
- Şikâyet süresi yoktur.
- Görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir.
- Deliller genelde kamu görevlisinin beyanı, tanık anlatımları, kamera kayıtlarıdır.
Örnek Olay
Bir kişi, icra memurunun haciz işlemi sırasında kapıyı açmıyor “Eğer girersen seni vururum.” şeklinde sözler sarf etmiştir. Bu olayda, cebir ya da tehdit ile kamu görevlisinin görevini yapması engellendiği sebebiyle TCK 265 kapsamında suç oluşmuştur.
Sonuç
Görevi yaptırmamak adına direnme suçu, kamu düzenini koruma amacı taşır ve bu sebeple ciddi yaptırımlar öngörülmüştür. Kamu görevlilerinin görevlerini yerine getirmesi, toplumun güvenliği ve düzeni için zorunlu. Bu sebeple, vatandaşların hak arama yollarını yasal süreçler içinde kullanması, olası cezai yaptırımlardan kaçınmalarını sağlamaktadır.
