Trafik güvenliği, toplum düzeni ve bireylerin yaşam hakkı açısından büyük önem taşır. Bu nedenle alkollü araç kullanmak, hem trafik idari yaptırımları hem de cezai sorumluluk doğuran ciddi bir ihlaldir. Karayolları Trafik Kanunu’na göre özel araç sürücüleri için sınır 0.50 promil, ticari araç sürücüleri içinse 0.20 promil olarak belirlenmiştir. Bu sınırların aşılması durumunda, sürücüler hem para cezası ile karşılaşmakta hem de ehliyetlerine belirli sürelerle el konulmaktadır.
Alkollü Araç Kullanmanın Hukuki Sonuçları
- 0.50 promil üzeri alkollü çıkan özel araç sürücülerinin ehliyetine ilk seferde 6 ay süreyle el konulur ve idari para cezası uygulanır.
- Tekrarında, süre ve ceza miktarı artar; üçüncü tekrarında ise ehliyetin tamamen iptali söz konusu olabilir.
- Ayrıca, sürücünün alkol etkisiyle trafik güvenliğini tehlikeye sokacak davranışlarda bulunması halinde Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesi devreye girer ve bu kez adli yargılama süreci başlar.
Dolayısıyla, alkollü araç kullanmak yalnızca bir “trafik kuralı ihlali” değil, aynı zamanda bir ceza hukuku meselesi haline de gelebilir.
Alkolden Ehliyete El Konulmuş Sürücü Tekrar Araç Kullanırsa Ne Olur?
Ehliyetsiz Araç Kullanma Suçu
Ehliyetine el konulmuş bir kişinin araç kullanması, hukuken ehliyetsiz araç kullanma anlamına gelir. Karayolları Trafik Kanunu’nun 39. maddesi ve devamı gereğince bu durumda:
- 18.706 TL idari para cezası uygulanır (2025 güncel rakam).
- Araç, trafikten men edilerek otoparka çekilir.
- Eğer araç, sürücüye ait değilse, araç sahibine de ayrıca ceza kesilir.
Tekrarı Halinde Daha Ağır Sonuçlar
Ehliyetsiz araç kullanma fiili tekrarlanırsa, sürücü hakkında:
- Daha yüksek para cezaları,
- Ehliyetin süresiz iptali,
- Hatta bazı durumlarda TCK kapsamında adli sorumluluk doğabilir.
Özellikle sürücünün alkollü veya uyuşturucu etkisi altında olması halinde, bu kez TCK 179/3 devreye girer ve “trafik güvenliğini tehlikeye sokma” suçundan 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası gündeme gelebilir.
Yargıtay, ehliyete el konulmasına rağmen araç kullanmaya devam eden sürücüler hakkında verilen idari yaptırımları yerinde bulmakta ve ayrıca trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçundan verilen mahkûmiyet kararlarını da onamaktadır.
0.53 Promil Örneği ve Hata Payı Tartışması
Uygulamada sıkça karşılaşılan sorunlardan biri de ölçüm cihazlarının hata payıdır. Sulh Ceza Hakimlikleri bazı kararlarında 0.03 promil hata payını kabul etmektedir. Bu durumda, 0.53 promil olarak ölçülen bir sürücünün gerçek değeri 0.50 promilin altında olabilecektir.
Eğer hata payı dikkate alındığında sonuç sınırın altına düşüyorsa, sürücü hakkında uygulanan 6 ay süreyle ehliyete el koyma işleminin iptali talep edilebilir. Bu tür durumlarda sürücülerin hukuki yollara başvurarak itiraz hakkını kullanması önemlidir.
Para Cezaları
Özel Araç Sürücüleri İçin (0.50 promil üzeri)
- 1. defa yakalanma:
- 6 ay ehliyete el koyma
- 9.268 TL idari para cezası
- 2. defa yakalanma:
- 2 yıl ehliyete el koyma
- 11.622 TL idari para cezası
- 3 ve daha fazla yakalanma:
- 5 yıl ehliyete el koyma
- 18.678 TL idari para cezası
- Ayrıca psikoteknik değerlendirme ve sürücü davranışları geliştirme eğitimi zorunlu hale gelir.
Alkollü halde kaza yapılması durumunda ayrıca:
- TCK 179/3 kapsamında “trafik güvenliğini tehlikeye sokma” suçu işlenmiş sayılır.
- Eğer kaza sonucunda ölüm veya yaralanma meydana gelirse, bu kez taksirle öldürme/yaralama suçlarından hapis cezaları da gündeme gelir.
İtiraz ve İndirim İmkanları
- Trafik cezası 15 gün içinde ödenirse %25 indirim uygulanır.
- Ehliyete el koyma kararına karşı ise sulh ceza hakimliğine 15 gün içinde itiraz edilebilir.
- Özellikle 0.50-0.55 promil arasında kalan sürücüler, cihazların 0.03 promil hata payı dikkate alınarak itirazda bulunabilir.
Avukatın Rolü
Alkollü araç kullanma nedeniyle ehliyetine el konulan sürücüler için, ölçümdeki hata payı veya usul eksiklikleri çoğu zaman belirleyici olmaktadır. Bir avukatın:
- Ölçümün hangi cihazla yapıldığını,
- Cihazın kalibrasyonunun düzenli kontrol edilip edilmediğini,
- İşlemin tutanak altına alınıp alınmadığını,
- Sürücünün itiraz süresini kaçırıp kaçırmadığını
detaylı şekilde incelemesi gerekir. Çünkü yalnızca bu hususlardan biri bile, idari yaptırımın iptaline yol açabilir.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Sonuç
Alkollü araç kullanmak, trafik güvenliği açısından ciddi riskler doğurur ve kanun koyucu bu nedenle ağır yaptırımlar öngörmüştür. Ancak her ölçüm sonucu kesin kabul edilmez; 0.53 promil gibi sınırda kalan durumlarda hata payı göz önüne alınarak hukuki yollarla hak aramak mümkündür. Bu nedenle sürücülerin böyle bir durumda mutlaka bir hukuk uzmanına başvurması, hak kaybı yaşamamaları açısından büyük önem taşır.
