Ceza muhakemesi hukukunda son yıllarda uygulamaya giren en dikkat çekici kurumların başında seri muhakeme usulü gelmektedir. CMK m.250’de düzenlenen bu özel usul, yargılamanın hızlı ve pratik şekilde sonuçlanmasını amaçlamaktadır. Özellikle yoğun dosya yükü bulunan ceza mahkemelerinde, hem tarafların mağduriyetini azaltmak hem de adaletin makul sürede tecellisini sağlamak için tercih edilen bir yoldur.
Seri Muhakeme Usulünün Amacı
Seri muhakeme usulü, klasik ceza yargılamasına kıyasla daha kısa sürede sonuç alınmasını sağlar. Bu sayede:
- Mahkemelerin iş yükü hafifler,
- Sanık, uzun yargılama süreçlerinin yıpratıcı etkisinden kurtulur,
- Mağdur veya müşteki, daha kısa sürede karar elde eder.
Hangi Suçlarda Uygulanır?
Kanun, seri muhakeme usulünün yalnızca bazı suç tiplerinde uygulanabileceğini açıkça sınırlamıştır. Örneğin:
- Hırsızlık,
- Mala zarar verme,
- Kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma,
- Tehdit, hakaret gibi basit nitelikli suçlarda uygulanabilmektedir.
Ağır ceza mahkemesinin görevine giren veya yüksek cezalar gerektiren suçlarda bu usulden yararlanmak mümkün değildir.
Usul Nasıl İşler?
- Savcının Teklifi: Cumhuriyet savcısı, dosyanın seri muhakeme kapsamında olduğunu tespit eder ve şüpheliye bu usulü teklif eder.
- Sanığın Kabulü: Sanığın avukat huzurunda açık iradesiyle kabulü şarttır. Zorla veya baskı ile kabul ettirilen beyan geçersizdir.
- Mahkemenin Onayı: Savcılıkça hazırlanan talepname, sulh ceza hâkimliğine sunulur. Hâkim yalnızca şekli inceleme yapar ve uygun görürse hükmü kurar.
Seri Muhakeme Usulünde Ceza İndirimi
Sanığın seri muhakeme usulünü kabul etmesi, önemli bir avantaj sağlar. Çünkü mahkeme, önceden belirlenen cezanın yarısına kadar indirime gidebilir. Bu indirim, özellikle adli para cezası veya kısa süreli hapis cezası öngörülen suçlarda sanık açısından oldukça cazip bir sonuç doğurur.
Avukatın Rolü
Seri muhakeme usulünde avukatın varlığı zorunludur. Çünkü:
- Sanığın haklarının korunması,
- Usulün hukuka uygun yürütülmesi,
- Kabul iradesinin bilinçli olup olmadığının gözetilmesi açısından avukatın katkısı hayati önem taşır.
Bizimle iletişime geçebilirsiniz
Avukatsız alınan kabul beyanları geçerli olmayacak, ileride hak kayıplarına sebep olabilecektir.
Yargıtay’ın Yaklaşımı
Yargıtay, seri muhakeme usulüne ilişkin verdiği kararlarında, en çok sanığın özgür iradesiyle kabul edip etmediğini incelemektedir. Ayrıca usulün kapsam dışında kalan suçlara yanlışlıkla uygulanması hâlinde, verilen kararların bozulması söz konusu olmaktadır.
Sonuç
CMK m.250 ile hukuk sistemimize giren seri muhakeme usulü, doğru uygulandığında yargılamayı hızlandıran ve taraflara zaman kazandıran bir düzenlemedir. Ancak sanığın iradesinin gerçekten özgür olması, avukatın sürece etkin şekilde katılması ve usulün yalnızca kanunda öngörülen suçlarla sınırlı tutulması gerekir.
