1. Sınır Dışı (Deport) Nedir?
Sınır dışı kararları, Türkiye’de yaşayan yabancıların kamu düzeni, kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından sakıncalı durumda görülmesi hâlinde, veya vize/ikamet izin süresini ihlal etmesi benzeri durumlarda alınan idari karardır. Bu karar, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) çerçevesinde verilir.
2. Sınır Dışı Kararının Dayanağı
6458 sayılı Kanun’un 54. maddesi, hangi hallerde sınır dışı kararı verileceğini açıkça düzenler. Örneğin:
- Terör örgütü üyeliği veya bağlantısı,
- Sahte belge kullanımı,
- Vize veya ikamet izninin ihlali,
- Çalışma izni olmadan çalışmak,
- Kamu düzenini tehdit etmek.
3. Sınır Dışı Kararı Nasıl Bildirilir?
Sınır dışı kararında, yabancı kişiye ya da var ise yasal temsilcilerine/yetkili avukatına yazılı olarak tebliğ edilmelidir. Tebligatta, itiraz sürelerinin, başvuru mercilerinin açıkça belirtilmesi gerekir.
4. Nereye Başvurulur? Süre Ne Kadardır?
Yabancı kişi, sınır dışı kararında iptal adına idare mahkemesine 7 gün içerisinde dava açmalıdır. Bu süre, tebligat tarihi itibariyle işlemeye başlamaktadır.
Başvurunun yapılacağı yer, kararı veren valiliğin bağlı olduğu idare mahkemesidir.
5. Dava Açıldığında Yabancı Deport Edilir mi?
Hayır. 6458 sayılı Kanun’un 53/3. maddesine dayanarak, dava sürecinin devam ederken kişi sınır dışı edilememektedir. Mahkeme karar verene kadar kişi Türkiye’de kalabilmektedir.
Ancak kişi Geri Gönderme Merkezi’nde tutulabilir.
6. Mahkemenin İncelemesi
İdare mahkemeler, Göç İdaresi tarafından verilen sınır dışı kararının hukuka uygunluğunu inceler. Özellikle şu hususlar dikkate alınıyordur:
- Gerekçe yeterli mi?
- Deliller var mı?
- Kişinin yaşam hakkı, işkence yasağı gibi temel hakları ihlal ediliyor mu?
Eğer mahkeme, verilen kararın hukuka aykırı halde olduğunu tespit ederlerse, sınır dışı kararını iptal eder.
7. Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru
İdare mahkemesi başvuruyu reddederse ve kişi, sınır dışı edilme riskiyle karşı karşıyaysa, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı vardır. Özellikle şu ihlal iddialarıyla başvuru yapılabilir:
- İşkence veya kötü muamele riski (AİHS m.3)
- Aile birliğine müdahale
- Etkili başvuru hakkı (AİHS m.13)
Bu başvuru için iç hukuk yollarının tüketilmiş olması gerekir.
Sonuç:
Yabancılar hakkında verilen sınır dışı kararları kesin değildir. Hukuka aykırı işlem yapılması durumunda ise, yargı yolu etkilidir ve bu süreçte kişinin sınır dışı edilmemesi güvence altındadır. Bu sebeple süreler dikkatle takip edilmeli, mutlaka uzman bir avukattan destek alınmalıdır.
