Cinayet İşleme Suçu ve Cezası
Yaşam hakkı insanların sahip olduğu en temel haktır. Bu hak toplumun sürekliliği için de önem arz etmektedir. Bu nedenle yaşam hakkının ihlaline neden olan kasten öldürme suçu ceza kanunlarında genellikle en ağır cezaların öngörüldüğü suç tipidir. Kasten öldürme suçunun temel şekli Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesinde düzenlenmiştir. Kasıtlı olarak birinin hayatına son verme olarak tanımlanabilir.
Tck 81. madde “Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Kasten Öldürme suçu failin başkasının hayatına son verme iradesiyle ortaya çıkmaktadır. Toplum halinde yaşayan insanların en temel hakkı yaşamını sürdürebilmektir. Ancak Kasten Öldürme Suçu insanların en temel hakkı olan yaşam hakkını tehdit etmektedir. Bu nedenle de Türk Ceza Kanunu’nun en ağır cezalarından olan müebbet hapis cezasıyla cezalandırılma öngörülmüştür. Tck 82. maddede düzenlenen Nitelikli Kasten Öldürme suçunun cezası ise Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis cezası olarak öngörülmüştür.
Bir insanın hayatına trafik kazası, iş kazası gibi durumlar nedeniyle son verilmesi Taksirle Öldürme suçunu oluşturacaktır. Kasten Öldürme suçu ancak kasıtlı olarak işlenebilen bir suçtur. Fail bilerek ve isteyerek başkasını öldürdüğünde Kasten Öldürme suçu oluşacaktır. Kasten Öldürme suçu sağ olarak dünyaya gelen ve hayatiyetini sürdüren insanlara karşı işlenebilir.
Bir insanın kendi hayatını sonlandırmak maksadıyla intihar etmesi halinde Kasten Öldürme suçu oluşmayacaktır. Bir başkasının kişiyi intihara yönlendirmesi halinde ancak Tck 84. maddede düzenlenen İntihara Yönlendirme suçu oluşacaktır.
Silahla Kasten Öldürme Suçunun Cezası Ne Kadardır?
5237 sayılı Tck’da “silah” kavramı çok geniş şekilde yorumlanmıştır. Tck 6/1-f maddesine göre “Silah deyiminden;
1. Ateşli silahlar,
2. Patlayıcı maddeler,
3. Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici alet,
4. Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler,
5. Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler anlaşılır” denilmiştir.
Bu durumda başka bir kişiye saldırı amaçlı kullanılan her türlü araç 5237 sayılı Tck anlamında “silah” olarak değerlendirilebilecektir. Tabanca, tüfek gibi ateşli silahların yanında bıçak, kasatura, sallama, balta, testere gibi kesici aletler ve de saldırı da kullanılabilecek örneğin taş, sopa, televizyon kumandası, araba anahtarı gibi her türlü alet “silah” olarak yorumlanmaktadır. Silahla Öldürme suçunun cezası da Müebbet Hapis cezasıdır. Dolayısıyla silahla öldürme suçun nitelikli hali olmayıp suçun temel haliyle aynı cezaya tabii olmaktadır.
Kimler Kasten Öldürme Suçunun Faili Olabilir?
Her birey Kasten Öldürme suçunun faili olabilir. Ancak örneğin 12 yaşından küçük çocukların cezai sorumlulukları bulunmamaktadır. Bu yaştaki çocuğun suç işlemesi durumunda ceza verilemeyecek ancak azmettiren başka bir kişinin bulunması halinde Azmettirici Kasten Öldürme suçunun faili olacaktır. Bunun yanında akli dengesi yerinde olmayan kişilerin de cezai ehliyeti yoktur.
Kasten Öldürmeye Teşebbüsün Cezası Ne Kadardır?
Bir suça teşebbüs etmek, suç işleme iradesiyle icrai hareketlere başlanmasına rağmen failin elinde olmayan sebeplerle suçu tamamlayamamasıdır. Kasten öldürme düşüncesiyle bir kişiye silahla birden çok defa ateş edilmesine rağmen, ateş edilen kişinin ölmemesi halinde suç teşebbüs halinde kalmış olacaktır.
Tck 35. maddede “Suça Teşebbüs” düzenlenmiştir:
“Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.
Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine ondört yıldan yirmibir yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine on yıldan onsekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.” denilmektedir. Kasten Öldürme suçunun basit hali Müebbet Hapis cezası öngörmektedir. Suçun teşebbüs halinde kalması durumunda on yıldan on sekiz yıla kadar hapis cezası verilebilecektir.
Kasten Öldürmeye Teşebbüs suçuyla Kasten Yaralama suçunu ayırt etmek bazen zorlaşmaktadır. Örneğin mağduru vücudunun farklı bölgelerdinden bıçaklayan failin eylemi Kasten Öldürmeye Teşebbüs mü yoksa Silahla Kasten Yaralama mı olacaktır. Her iki suçun ayrımı konusunda Yargıtay Ceza Genel Kurulunun bazı kriterleri bulunmaktadır. Buna göre;
1- Suçu işleyen ile suçun mağduru arasında olay öncesinde öldürmeyi gerektirir bir husumet bulunup bulunmadığı,
2- Olayda kullanılan silah vb. vasıtanın kasten öldürmeye elverişli olup olmadığı,
3- Suçun mağduru olan kişinin yaralanması,failin kaç darbe vurduğu, vurulan darbeleri şiddeti, ve darbelerin yönü,
4- Darbelerin vurulduğu bölgenin hayati önemi
5- Failin kendiliğinden eylemini sonlandırıp sonlandırmadığı,
6- Olay sonrası failin mağdura karşı davranışları,
7- Mağdur ile fail arasındaki mesafe ve hedef gözetme imkanının bulunup bulunmadığı, her iki suç arasındaki ayrımı ortaya koymaya yarar sağlayacaktır.
Kasten Öldürme Suçunda Meşru Müdafaa Tck 25. Madde
5237 sayılı Tck’nun 25. maddesinde Meşru Müdafaa (Meşru Savunma) durumu düzenlenmiştir. Buna göre: “Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.” Kasten Öldürme suçu meşru müdafaa kapsamında işlenirse ceza verilmeyecektir. Örneğin başka bir kişinin öldürme kastıyla üzerine silahla ateş etmesi durumunda silahın tutukluk yapması üzerine failin hızlı hareket ederek kendisine ateş eden kişiyi öldürmesi halinde meşru müdafaa koşullarının oluştuğu düşünülebilecektir.
Kasten Öldürme Suçunda Haksız Tahrik Tck 29. Madde
5237 sayılı Tck’nun 29. maddesinde “Haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında suç işleyen kimseye, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onsekiz yıldan yirmidört yıla ve müebbet hapis cezası yerine oniki yıldan onsekiz yıla kadar hapis cezası verilir. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.” denilmektedir. Haksız Tahrik hükümleri Kasten Öldürme suçu açısından da uygulanabilir. Örneğin eşiyle cinsel birliktelik yaşayan, diğer bir anlatımla eşinin zina ettiği kişiyi öldüren fail açısından haksız tahrik indirimi uygulanabilecektir. Müebbet Hapis cezası Haksız Tahrik indirimi uygulanırsa 12 yıldan 18 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır.
Kasten Öldürme Suçu Cezasının Ertelenmesi
Türk Ceza Kanunu’na göre daha önce kasıtlı bir suçtan ceza almamış ve mahkeme tarafından verilen cezası 2 yıl ve daha az olan kişinin cezası ertelenebilir. Kasten Öldürme suçunun cezasının çok yüksek olması nedeniyle ertelenmesi mümkün gözükmemektedir.
Kasten Öldürme Suçu HAGB
5271 sayılı Cmk’nun 231. maddesine göre “Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir. Uzlaşmaya ilişkin hükümler saklıdır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, müsadereye ilişkin hükümler hariç, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmamasını ifade eder.” Ancak bunun bazı koşulları vardır. Cmk 231. maddenin 6. fıkrasına göre;
* Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
* Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
* Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın; aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,
gerekir.
Kasten Öldürme suçunun cezasının çok yüksek olması nedeniyle Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması mümkün gözükmemektedir.
Kasten Öldürme Suçunda İnfaz Erteleme
Mahkemelerce verilen hapis cezalarının infazı bazı özel durumlarda ertelenebilir. Hastalık, yaşlılık, hamilelik vs. gibi durumlarda infaz erteleme mümkün hale gelebileceği gibi hükümlünün talebiyle infazın ertelenebilmesi 5275 sayılı Kanunun 17. maddesinde “Kasten işlenen suçlarda üç yıl, taksirle işlenen suçlarda ise beş yıl veya daha az süreli hapis cezalarının infazı, çağrı üzerine gelen hükümlünün istemi üzerine, Cumhuriyet Başsavcılığınca ertelenebilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Kasten Öldürme suçu açısından İnfaz Erteleme mümkün gözükmemektedir.
Kasten Öldürme Suçunun Nitelikli Halleri Tck 82. madde
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 82. maddesinde Kasten Öldürmenin nitelikli halleri düzenlenmiştir.
“Kasten öldürme suçunun;
a) Tasarlayarak,
b) Canavarca hisle veya eziyet çektirerek,
c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle,
d) Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş, boşandığı eş veya kardeşe karşı,
e) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
f)(Değişik:12/5/2022-7406/2 md.)Kadına karşı,
g) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
h) Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla,
i)(Ek:29/6/2005 – 5377/9 md.)Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle,
j) Kan gütme saikiyle,
k) Töre saikiyle,
İşlenmesi halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.” denilerek Kasten Öldürmenin hangi hallerde Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis cezasına çarptırılacağı düzenlenmiştir.
Tasarlayarak (Taammüden) Kasten Öldürme Suçu ve Cezası Tck 82/1-a madde
Tasarlayarak Kasten Öldürme suçu Tck 82/1-a maddesinde düzenlenmiştir. Tasarlayarak Kasten Öldürme suçu fail tarafından suç işleme kararı alındıktan sonra araya zaman girmesine rağmen kararından dönmeyip bir plan dahilinde maktülün öldürlmesi olarak tanımlanabilir. Bu durum anlık gelişen Kasten Öldürme suçuna göre daha ağır biçimde cezalandırılmaktadır. Tasarlayarak Kasten Öldürme suçunun cezası Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis cezasıdır.
Canavarca Hisle ve Eziyet Çektirerek Kasten Öldürme Suçu ve Cezası
Canavarca Hisle ve Eziyet Çektirerek Kasten Öldürme suçu Tck 82/1-b maddesinde düzenlenmiştir. Failin Kasten Öldürme suçunu işlerken zevk alması, Yargıtay kararlarına göre toplumun kabul etmeyeceği vahşi bir kötülük içerisinde hareket etmesi ve fiili buna göre icra etmesi halinde Canavarca Histen söz edilebilecektir. Eziyet çektirerek öldürme ise mağdurun ölümünün zamana yayılması, bir anda öldürme imkanı varken acı çektirerek yavaş yavaş öldürmek olarak tanımlanabilir. Bu durumda da suçun cezası Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis cezasıdır.
Kan Gütme Saikiyle Kasten Öldürme, Töre Saikiyle Kasten Öldürme Suçu ve Cezası
Önceden bir yakınının öldürülmesi nedeniyle intikam almak amacıyla ya da şerefini korumak maksadıyla yakınını öldüren kişi ya da onun yakınlarından birinin öldürülmesi durumunda Kan Gütme Saikiyle Kasten Öldürme suçu oluşacaktır. Toplumda yaygın adıyla “kan davası” amacıyla öldürmek bu nitelikli hale girecektir. Tck 82/1-j maddesinde düzenlenmiştir.
Kan Gütme Saikiyle Kasten Öldürme Suçunun Oluşması için aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir;
1- Daha önce işlenmiş bir cinayet olması,
2- Fail önceki suçun failini, failin ailesinden birini yahut mensubu olduğu topluluktan birini görev bilinciyle öldürmeli,
3- Önceki suçun faili ile ikinci suçta öldürülen kişi arasında kan bağı bulunma mecburiyeti olmayıp, failin kan gütme saikinin bulunması,
4- Önceki suç ile sonradan işlenen suç arasında kısa sayılmayacak bir zaman geçmesi ve failin önceki suçtan duyduğu ızdırabın etkisinden kurtularak, münhasıran kan gütme saikiyle ikinci suçu işlemiş olması gereklidir.
Öte yandan “töre” olarak adlandırılan yerel topluluklara ait kurallar bütünü gerekçesiyle Kasten Öldürme suçu Töre Saikiyle Kasten Öldürme suçu olarak cezalandırılmaktadır. Tck 82/1-k maddesinde düzenlenmiştir. Bu durum belli bir yörede örneğin “namus” kavramı gerekçe gösterilerek insanların öldürülmesi gibi durumları düzenlemektedir. Namus cinayeti şeklinde ifade edilen durumlarda fail öldüreceği kişinin törelere aykırı hareket ettiğini, ailesi ya da akrabalarını toplum önünde küçük düşürdüğünü, başkasıyla cinsel yakınlaşma sağlayarak namusuna leke sürdüğünü bu nedenle de öldürülmesi gerektiğini düşünerek Kasten Öldürme suçunu işlemektedir.
Kadın Cinayeti, Kadınların Öldürülmesi Suçu ve Cezası
5237 sayılı Tck 82/1-f maddesinde Kadınların Öldürülmesi Nitelikli Hal kabul edilerek cezası ağırlaştırılmıştır. Son zamanlarda artan kadın cinayetlerinin önüne geçmek, kadınların erkeklere göre daha savunmasız olması nedeniyle pozitif ayrımcılık yapılması amaçlarıyla kadınların öldürülmesi Nitelikli Kasten Öldürme suçu kabul edilerek Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır. Böylelikle ülkemizde artan kadına karşı şiddet ve kadın cinayetlerinin önüne geçmeye ve bu konuda bir caydırıcılık oluşturmaya çalışılmaktadır.
Bunun haricinde;
* Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle kasten öldürme
* Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş, boşandığı eş veya kardeşe karşı kasten öldürme
* Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı kasten öldürme
* Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kasten öldürme
* Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla kasten öldürme
* Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle kasten öldürme suçları da Nitelikli Kasten Öldürme suçunu oluşturmakta ve Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır.
