Giriş: Dijital Dünyada Tuzaklar
İnternet, hayatımızın her alanında kolaylık sağlarken, dolandırıcılar için de bir oyun alanı haline geldi. Online eğitim kurslarından sahte alışveriş sitelerine, sosyal medya üzerinden yapılan yanıltıcı kampanyalara kadar pek çok alanda tüketiciler mağdur oluyor. Peki, internet dolandırıcılığıyla karşılaştığınızda hukuki haklarınız neler? Bu yazıda, Türkiye’de internet dolandırıcılığına karşı tüketicilerin sahip olduğu hakları ve alınabilecek önlemleri detaylıca ele alıyoruz.
1. İnternet Dolandırıcılığı Türleri Nelerdir?
İnternet dolandırıcılığı, farklı şekillerde karşımıza çıkabilir:
• Sahte Online Kurslar: Ödeme yaptıktan sonra içeriğe erişememe veya vaat edilen eğitimi alamama.
• E-Ticaret Dolandırıcılığı: Ürün teslim edilmemesi veya sahte ürün gönderilip gönderildiği iddia edilmesi.
• Phishing (Kimlik Avı): Sahte e-postalar veya mesajlarla kişisel bilgilerin çalınması.
• Yanıltıcı Reklamlar: Gerçek dışı vaatlerle tüketicilerin kandırılması.
Bu tür dolandırıcılıklar, Türk Ceza Kanunu’nda “nitelikli dolandırıcılık” (TCK Madde 158) kapsamında suç teşkil eder ve cezai yaptırımları vardır.
2. Hukuki Haklarınız Neler?
Türkiye’de tüketiciler, internet dolandırıcılığına karşı şu yasal haklara sahiptir:
• Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (6502 Sayılı Kanun): Mesafeli satış sözleşmelerinde 14 gün içinde cayma hakkınız var. Eğer ürün teslim edilmediyse veya hizmet alınmadıysa, ödemenin iadesini talep edebilirsiniz.
• Türk Borçlar Kanunu: Sözleşme şartlarına uyulmaması durumunda sözleşmeyi feshedip maddi-manevi tazminat talep etme hakkı.
• Ceza Hukuku: Dolandırıcılık suçu işleyenler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
• Ticaret Bakanlığı ve Reklam Kurulu: Yanıltıcı reklamlar için şikayette bulunarak idari yaptırımların uygulanmasını sağlayabilirsiniz.
3. Mağdur Olduğunuzda Ne Yapmalısınız?
Eğer internet dolandırıcılığına maruz kaldıysanız, şu adımları izleyin:
1. Kanıtları Toplayın: Ödeme dekontları, e-postalar, sözleşmeler ve ekran görüntülerini saklayın.
2. Satıcıyla İletişime Geçin: Sorunu çözmek için yazılı olarak talepte bulunun.
3. Tüketici Hakem Heyeti’ne Başvurun: 2025 itibarıyla 104.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklar için ilçe veya il hakem heyetlerine başvurabilirsiniz.
4. Savcılığa Suç Duyurusu: Dolandırıcılık suçu için en yakın savcılığa şikayette bulunun.
5. Bankanıza Başvurun: Kredi kartıyla ödeme yaptıysanız, chargeback (ters ibraz) prosedürünü başlatabilirsiniz.
4. İnternet Dolandırıcılığından Korunmanın Yolları
• Güvenilir Platformları Seçin: Lisanslı ve bilinen sitelerden alışveriş yapın.
• Sözleşmeleri Okuyun: Ödeme yapmadan önce şartları dikkatlice okuyup inceleyin.
• Güvenli Ödeme Yöntemleri Kullanın: Sanal kart veya 3D Secure gibi güvenli ödeme seçeneklerini tercih edin.
• Şüpheli Mesajlara Dikkat Edin: Bilinmeyen linklere tıklamayın ve kişisel bilgilerinizi paylaşmayın.
İnternet Üzerinden Dolandırılan Para Nasıl Geri Alınır?
Maddi zararınızı geri almak için hukuk mahkemelerinde dava açabilirsiniz. Bu süreçte bir avukatın desteği, saydığımız deliller ve kanıtların toplanması ile sunulması açısından oldukça faydalı olacaktır.
Bilişim Yoluyla İnternet Dolandırıcılığı Cezası Nedir?
(TCKm.158/1-f) 4 sene ile 10 sene arası hapis cezası. Fail hakkında adli para cezası hükmedilebilir.
Fast ile Gönderilen Para Geri Alınır mı?
Bu işlem oldukça sınırlıdır. Yanlış gönderdiyseniz müşteri hizmetleri yolu ile geri çekebilirsiniz. Onaylanmışsa bu ihtimal daha düşüktür.
Sonuç: Bilinçli Tüketici, Güçlü Savunma
İnternet dolandırıcılığı, dijital çağın kaçınılmaz bir sorunu olsa bile, hukuki haklarınızı bilmek ve ona uygun şekilde haklarını aramak gerekir. Unutmayın, her türlü mağduriyet durumunda kanıtlarınızı saklayarak hızlıca harekete geçmek, hem maddi kaybınızı telafi etme hem de dolandırıcıların cezalandırılmasını sağlama açısından kritik öneme sahiptir.
